Multipl skleroz yani kısaca MS; beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sisteminin farklı bölgelerini etkileyen, çoğunlukla ataklarla seyirli, bağışıklık sisteminin etkilendiği uzun süreçli bir hastalık. Son verilere göre tüm dünyada çoğunluğu genç ve üretken yaşta yaklaşık olarak 4 milyon, Türkiye'de ise yaklaşık 70 bin kişinin bu hastalıktan etkilendiği tahmin ediliyor.

Multidisipliner bir yaklaşımla tedavisi planlanan bu hastalığın yönetiminde hasta ve hasta yakınlarının doğru kaynaklardan doğru bilgiye ulaşabilmeleri çok önemli. Türkiye MS Derneği Ankara Şubesi, hastaların bu gereksinimlerini karşılayacak önemli bir projeye, başucu kitabı niteliğinde hazırlanan “MS ile Yaşamak” isimli kitapla imza attı.

Kitabın tüm geliri hastalar için kullanılacak

Kitabın editörlerinden Hacettepe Üniversitesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rana Karabudak, MS ile Yaşamak isimli kitap hakkında şu açıklamalarda bulundu: “MS hastalarının hastalıkları ve hastalığın yönetimi ile ilgili çoğumuzun bilgiye ulaşmakta sık başvurduğu internet kaynakları kimi zaman gerçek olmayan hatta zararlı bilgiler verebiliyor. Türkiye MS Derneği Ankara Şubesi olarak MS ile ilgilenen tüm hekimler, fizyoterapist, psikolog, diyetisyen arkadaşlarımız, diğer ilgili hekim arkadaşlarımızla MS hastalarının aklına gelebilecek tüm sorular, karşılaşabilecekleri durumlarla ilgili çözüm önerilerimizi kapsayan ‘MS İLE YAŞAMAK’ kitabımızı özenle hazırladık. Bu kitap hastalarımızın başvurabileceği bir kılavuz olur düşüncesi ile yola çıktık ve tüm yazarların katkısı ile bir başucu kitabı şeklini aldı. Kitabın gerek MS hastaları gerekse MS hasta yakınları ve MS’i öğrenmek isteyenler için faydalı olmasını umuyoruz. Bu kitabın önemli bir diğer özelliği de tüm geliri yine hastalarımıza yönlendirilecek olması. Türk Nöroloji Derneği MS Çalışma grubunun Ankara hekimleri ve emekçileri ile çıkardığımız bu kitabın tüm geliri Türkiye MS Derneği Ankara Şubesi’ne aktarılacak. Bu doğrultuda her zaman sevgiyle, özenle yaklaştığımız hastalarımıza yazılı olarak kitabımızla da her an yanınızdayız demek, maddi ve manevi olarak desteklerimizi iletmek istedik. Kitaba ulaşmak isteyen kişiler internetten, Nobel Tıp Kitabevi sayfasından ve birçok diğer internet satış noktalarından temin edebilirler. Destek olmak için siz de bir kitap alabilir ya da hediye edebilirsiniz.”

MS kişinin ‘parmak izi’ gibidir

“MS İle Yaşamak” kitabının editörlerinden, Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Alev Leventoğlu ise MS hastalığı hakkında şu bilgileri verdi: “Kesin nedeni henüz tespit edilememiş olan MS hastalığı için yapılan değişik araştırmalarda hastalığa sebep olabilecek farklı nedenler belirtilmektedir; daha önce geçirilmiş virütik enfeksiyonlar, çevreden kaynaklanan bazı zehirli maddeler, beslenme alışkanlıkları, coğrafi etmenler, vücudun savunma sistemindeki bozukluklar olabilir. MS, genetik olarak yatkınlığı olan bireylerde çevresel etkenlerin tetiklediği otoimmun bir hastalıktır yani çok sayıda nedene bağlı ortaya çıkan bir hastalık olarak kabul edilmektedir.

Hastalığın başlangıcında veya süreç içinde görme bulanıklığı, görme kaybı, denge bozukluğu, duyusal kayıplar, kuvvet kayıpları, çift görme gibi hastalık bulguları izlenebilmektedir. Hastalarımızın çoğunda bu belirtiler en az 24 saat ve üzeri sürebilen ve ortalama 3-4 haftada gerileyecek şekilde düzelen ataklar şeklinde ortaya çıkar. Bu durum ataklı MS olarak adlandırılırken, bir bölüm hastada ise atak bulgusu olmadan daha yavaş ve sinsi gidiş gösterir ki bu duruma progresif yani ilerleyici MS denir.

MS belirtilerinin şiddeti ve seyri kişiden kişiye farklılık göstermektedir. MS kişinin ‘parmak izi’ gibidir yani gerek seyir gerek tedavisi bireyselleştirilmelidir. Alevlenme dönemlerinden sonra sıklıkla tam düzelmeler gözlense de bir kısmında ise düzelmeler olmadan ilerleme devam eder. Sıklıkla duyusal yakınmalar, yorgunluk, his kayıpları ya da karıncalanma, uyuşmalar, bazen aşırı hissedilen ağrılar, kimi zaman denge kayıpları, barsak ya da idrar tutamama ya da yetişememe gibi sorunlar sık karşılaşılan durumları oluşturmaktadır.

MS hastalığında ilaç tedavisi yanı sıra sağlıklı yaşam koşullarını da yerine getirmek hastalığın seyrinde çok önemlidir. İyi düzenlenmiş bir diyet, aktif yaşam tarzı sürdürmeye çalışmak, ideal vücut kilosuna sahip olup bunu korumak, sigara, alkol ve diğer zarar verici faktörlerden uzak durmak, güçlü ruh hali ve olumlu düşünce yapısı, iyi bir uyku düzeni, destek veren sosyal çevre MS yolculuğunda destekçi olacaktır.”

MS hakkında:

• Genellikle gençlerde 20-40 yaş arasında ortaya çıkmaktadır. Ancak çocukluk yaşlarında ya da daha ileri yaşlarda da görülebilir.
• Kadınlarda erkeklerden 2-3 daha sıktır.
• Sosyo-ekonomik düzeyi yüksek toplumlarda, kentlerde yaşayan eğitim düzeyi yüksek kişilerde daha sık gözlenmektedir.
• MS kronik, öngörülemez bir hastalıktır.
• MS nedeni hala bilinmemektedir.
• MS herkesi farklı etkiler. Herkesin MS’i kendisine özeldir.

MS kalıtsal bir hastalık değildir. Ancak ailelerinde MS bulunan kişilerin MS’e yakalanma eğilimi az da olsa vardır.