Meteoroloji Genel Müdürlüğü, bazı bölgelerde kuvvetli rüzgar, fırtına ve Kuzey Afrika kaynaklı toz taşınımı beklendiğini duyurdu, 28 il için sarı kodlu alarm verdi. Kuzey Afrika'dan gelen çöl tozları Türkiye'ye bugün itibarıyla giriş yapacak. Marmara Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu'nun güneyinde toz taşınımı görüleceği tahmin ediliyor. İşte son dakika hava durumu bilgisinin ayrıntıları ve uzmanların "Dışarı çıkmayın, mecbursanız da ağzınızı ve burnunuzu kapatın" uyarıları...

Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan son değerlendirmelere göre, doğu ve kuzeybatı kesimlerinin parçalı ve çok bulutlu, Edirne, Kırklareli, Bingöl, Muş, Ağrı, Iğdır ve Hakkari çevrelerinin yağmur ve sağanak yağışlı, diğer yerlerin az bulutlu ve açık geçeceği tahmin ediliyor.

Karadeniz'in iç ve yüksek kesimleri ile Doğu Anadolu'da yüksek kar örtüsüne sahip eğimli bölgelerde çığ riski bulunmaktadır. Sabah ve gece saatlerinde doğu kesimlerde buzlanma ve don olayı bekleniyor. Marmara ile Güneydoğu Anadolu'nun güneyinde toz taşınımı görüleceği tahmin ediliyor.

Bugün ve cuma , Marmara, Ege, İç Anadolu'nun batısı ve Batı Karadeniz'de Afrika kaynaklı toz taşınımı bekleniyor. Kuzey Afrika üzerinde bulunan alçak basınç merkezinin, Avrupa üzerine hareketiyle birlikte Türkiye'nin batı kesimlerinde özellikle yüksek seviyelerde görülmesi beklenen toz taşınımının, bugün Güneydoğu Anadolu'nun güneyinde hafif, Suriye sınırına yakın kesimlerde ise orta kuvvette olacağı tahmin ediliyor.

Toz taşınımı nedeniyle görüş mesafesinde azalma, hava kalitesinde düşme, yağış ihtimali olan yerlerde ise çamur şeklinde yağış gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması gerekiyor.

28 il için sarı kodlu uyarı Meteoroloji'nin sarı kodlu uyarı yaptığı iller: Ağrı, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bingöl, Bitlis, Çanakkale, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, İzmir, Kars, Kırklareli, Malatya, Muğla, Muş, Rize, Siirt, Tekirdağ, Trabzon, Tunceli, Van, Bayburt, Ardahan, Iğdır.

İstanbul için ise fırtına sebebiyle sarı uyarı verilmiş durumda. Yaşanacak çöl tozu taşınımıyla ilgili uzmanlar rüzgârın güney yönden kuvvetli (40-60 km/sa) ve zaman zaman fırtına (60-80 km/sa) şeklinde eseceği, çatı uçması, soba ve doğal gaz kaynaklı baca gazı zehirlenmeleri, ağaç ve direk devrilmesi, ulaşımda aksamalar gibi olumsuzlukların meydana gelebileceği noktasında da uyarılarda bulundu. Peki çöl tozu nedir?

Çöl tozunun sağlık üzerindeki etkilerini meteoroloji uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen, Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü'nden Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu ve Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Öğretim Üyesi-Türk Toraks Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Bayram anlattı.

Prof. Dr. Orhan Şen açıkladı: Çöl tozları Türkiye'ye nasıl geliyor Çöl tozlarının Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası olmak üzere iki farklı coğrafyadan taşındığı belirtiliyor. Çöl tozlarının nasıl oluştuğu ve Türkiye'ye nasıl geldiğiyle ilgili Prof. Dr. Orhan Şen, "Atmosferin 10 kilometre yukarısında jet stream denilen rüzgâr tünelleri var. Bu rüzgâr tünellerinin hızları 120-200 km'ye kadar çıkar. Bu mevsimde İzlanda üzerinden aşağı kadar iner, Afrika'ya kadar gelir. Afrika üzerinden kıvrılır Marmara, Ege ve Güneydoğu Anadolu yani Türkiye üzerine döner. Bu rüzgâr tünelleri yukarı kadar çıkmış olan tozları getirir. Ondan sonra geldiği yerde de atmosferdeki düşey hareketler sayesinde yeryüzüne doğru yaklaşır. Topoğrafyadan dolayı takılmaya da uğramadığı için direkt gelir" diyerek cevap verdi.

Bu tozların içinde demir bileşenleri olduğunu belirten Prof. Dr. Şen, çaplarının çok büyük olmadığını ve solunduğunda ciğerlere kadar inebileceğine dikkat çekti. Bu tozların tarımsal açıdan yararlı olduğuna dikkat çeken Orhan Şen, sözlerini şöyle sürdürdü: "Toprağa faydası olur, gübre yerine geçer. Yağmurla indiğinde saçınız ıslanırsa faydalı. Tabii arabaların üzeri, giysileriniz çamur olur. Onun haricinde zararlı bir toz değil. Ege ve Marmara bölgesini bugünden itibaren etkileyecek ancak miktarına bakacağız. Büyük bir şiddetle gelirse maske takmak gerekir."

ALEVLENMESİNE YOL AÇIYOR Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu da bu çöl tozlarıyla bol miktarda mineral, aynı zamanda küçük canlılar, enfeksiyonik olan bazı bakteriler ve virüslerin taşınabildiğinin altını çizdi. "Bu nedenle solunum yolları için enfeksiyon hastalığı riski oluşturabiliyor" diyen Akkoyunlu, biraz daha büyük boyutlu canlıların veya bitki tohumları parçalarının yine üst solunum yolunda tahrişe yol açarak bronşlarda astımın tetiklenmesine ya da astıma benzer hastalıklara neden olabildiğini söyledi. KOAH, bronşit gibi hastalıklara sahip kişilerde hastalığın alevlenmesine neden olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Akkoyunlu, önemli uyarılarda bulundu: "Özellikle bu dönemde kişilerin dışarı çıkmamasını öneriyoruz. Bir de KOAH, bronşit, alerjik tablosu olanlara da kesinlikle dışarı çıkmamasını iletiyoruz. Evden çıkmak zorundaysa da tozu solumaması için maske takmasını vurguluyoruz." Sadece akciğer hastalığı olanlar dikkat etmemeli

Çöl tozlarından korunmanın çok önemli olduğunu vurgulayan Muhammed Emin Akkoyunlu, "Dışarı çıkmak zorundaysanız, toz tutucu FFP2 maskeler bu saydığım hastalar için oldukça değerli. Eğer FFP2 yoksa bildiğimiz cerrahi maskeleri iki kat olarak takmak da koruyucu bir bariyer sağlar. Bazen bu imkânlara da ulaşmak mümkün olmayabiliyor. O zaman ıslak bir peçete, ıslak bir havluyla ağzınızı, burnunuzu kapatabilirsiniz" ifadelerini kullandı. Akkoyunlu, "Sadece akciğer hastalığı olanlar değil kronik hastalığı olanlar, organ yetmezliği olanlar genel sağlık durumu ve bağışıklığı zayıf olan kişilerin de dikkat etmesi gerekiyor" açıklamasını yaptı. Ölüm ve hastaneye yatışlarda artış yaşanıyor Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hasan Bayram da son yıllarda artan küresel ısınmanın getirdiği kuraklıkla beraber çölleşmede de ciddi bir artış olduğunun altını çizdi. Çöl tozu fırtınalarının sayısında da artış görüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Bayram bu tozların sağlığı olumsuz etkileyebileceğini söyledi. Çöl tozlarının herhangi bir hastalığı olmayan insanlarda da nezle, burun akıntısı, boğaz ve baş ağrısı şikâyetleri meydana getirebileceğini belirtti. "Asıl sorun kronik hastalığı, özellikle kronik akciğer hastalığı olan insanlar" diyen Bayram, astım ve KOAH ve diğer hastalıkları olan insanların şikâyetlerinde artış olabileceğini vurguladı. Nefes darlığını artırabileceğini ve ciddi problemler yaratabileceğini vurgulayan Hasan Bayram, "Yapılan araştırmalarda çöl tozu fırtınalarının olduğu dönemlerde KOAH, astım gibi kronik akciğer hastalıklarından kaynaklı ölümlerde ve acil başvurularında artış olduğu tespit edildi" diyerek sözlerini noktaladı.