AZERBAYCAN’ın geçen yıl Dağlık Karabağ’daki Ermenistan işgalini sonlandırmasıyla başlayan yeni süreçte Türkiye, Ermenistan ile ilişkilerin düzeltilmesini gündeme almıştı. Bu kapsamda iki ülke tarafından atanan özel temsilciler bugün Rusya’nın başkenti Moskova’da ilk kez yüz yüze gelecekler.

MASADA NELER VAR

Bugünkü görüşme öncesinde Ermenistan, Türk mallarına uyguladığı ithalat yasağını kaldırarak iyi niyet gösterisinde bulundu. Türkiye de Ermenistan’ın “Flyone Armenia” havayolu şirketine 2 Şubat’tan itibaren Erivan-İstanbul seferlerine başlama izni verdi. Bu gelişmeler normalleşmede önceliğin ekonomik ilişkilere verileceğine işaret ediyor.

İki ülke temsilcileri bugün önce, ülkelerinin pozisyonlarını ortaya koyacak. Pozitif bir tablo oluşması halinde Gümrü-Kars demiryoluyla kara sınır kapısının açılması en önemli konu başlıkları olarak görülüyor. Uzmanlar, pozitif gündemin bozulmaması için Ermeni tarafının 1915 olaylarını gündeme getirmeyeceği görüşünde. Fransız Haber ajansı AFP de bugünkü görüşmeler öncesi Ermenistan hükümetinin, “soykırım iddiaları” konusunu gündem dışında bırakma önerisinde bulunduğunu aktardı.

SONRAKİ ADIM NE

Sonraki aşama ise iki ülke arasında diplomatik temasın başlamasına yönelik görüşmeler olacak, ancak bu noktada Ankara’nın Erivan’dan bazı talepleri bulunuyor. Ermenistan’ın Türkiye’den toprak talebinde bulunmadığını resmen ilan etmesi ve 1915 olaylarının siyasi gündem dışı bırakılarak iki ülkenin kuracağı tarih komisyonuna devredilmesi öne çıkan talepler.

ESKİSİNDEN FARKI NE

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu yeni sürecin, 2009’da Zürih’te varılan ancak daha sonra feshedilen protokollerin devamı niteliğinde olmadığını belirtmişti. Bugünkü toplantı, 13 yıl öncesine kıyasla çok daha ümit verici bir ortamda yapılıyor. O dönem Ermenistan’ın Azerbaycan’a ait Dağlık Karabağ topraklarını işgal altında tutuyor olması sürecin çökmesinin en önemli nedeniydi. Şimdi, 2020’deki 44 günlük İkinci Karabağ Savaşı ile bu topraklar Azerbaycan’ın kontrolüne geçti ve önemli bir engel ortadan kalktı.

TEMSİLCİLER KİM

Müzakere masasında Türkiye’yi deneyimli diplomat Serdar Kılıç temsil edecek. 64 yaşındaki Kılıç, Ermenistan Özel Temsilcisi olarak atanmadan önce Beyrut, Tokyo ve Washington büyükelçisi olarak görev yapmıştı. Öte yandan Ermenistan’ın çıkarları için masaya Meclis Başkan Yardımcısı Ruben Rubinyan oturacak. 2018-2019 döneminde 9 ay süreyle Dışişleri Bakan Yardımcılığı yapan Rubinyan henüz 32 yaşında. Ermenistan’da Rubinyan’ın kıdemli Türk diplomatın eline su dökemeyeceği eleştirileri üzerine Paşinyan cephesindeki milletvekilleri, “Rubinyan, Erivan’dan verilen talimatları yerine getirecek. Normalleşme sürecinin gidişatına dair bir belge imzalansa bile bu Ermenistan yönetiminin onayıyla yapılacak. Bu yüzden Rubinyan’ın yaşını, boyunu tartışma konusu yapmayı bırakın” savunmasını yaptı.