SGK’dan bir şirketin başvurusu üzerine yazılan genel yazıda, iş yerinde fazladan süreyle çalışan işçilerin ücret, prim ve izin durumlarına açıklık getirdi. Buna göre, fazla mesai yapan işçi, fazladan ücret talep edebiliyor. Burada “fazla çalışma” ve “fazla Sürelerle Çalışma” kavramları dikkate alınıyor. Fazla çalışma, işçinin “haftalık kırkbeş saati aşan çalışmaları” olarak tanımlanıyor. “Fazla sürelerle çalışma ise” haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda 45 saate kadar yapılan çalışmalar için tanımlanıyor. Buna göre, her bir saat “fazla çalışma” için, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 50 zamlı ücret ödeniyor. “Fazla sürelerle çalışmada” ise her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 25 yükseltilmesiyle ödeniyor.

Para yerine istenirse

Fazla mesai yapan işçiler, para yerine izin de kullanabiliyor. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat 30 dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanabiliyor. İşçi bu kapsamda hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanıyor. Ücret ya da izin olarak, her iki hak da toplu olarak alınıyor.

İşçi onayı gerekiyor

Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekiyor. Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamıyor. Fazla çalışmalara ilişkin ücreti ödemeyen, işçiye hak ettiği serbest zamanı 6 ay zarfında kullandırmayan, fazla saatlerde yapılacak çalışmalar için işçinin onayını almayan işverene ise bu durumda olan her işçi için 220 TL idari para cezası kesiliyor.

İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanabiliyor. İşçinin kanundan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandırılamıyor.

Prim tam yatıyor

İşverenin serbest zaman iznini kanunda öngörüldüğü şekilde kullandırmaması veya kullanmadan iş akdinin sonlandırılması halinde, işveren bu süreye denk gelen fazla çalışmalarının ücretini işçiye ödemekle mükellef. Fazla mesai parası yerine izin isteyen işçiye ücret ödenemiyor. Serbest zaman izni nedeniyle primden de kesinti yapılmıyor.