CHP’li belediyelerin finanse ettiği belirlenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın talebinin; SGK’yı 90’lı yıllardaki gibi yeniden bir kara delik haline getireceği belirtiliyor.

1999 yılında çıkarılan yasayla düzenlenen emeklilik sisteminin delinmesi; mevcut 12,5 milyon emekliye milyonlarca yeni emeklinin eklenmesi anlamına geliyor. Bu durumda emeklilerin devlete olan yıllık maliyetinin 250 milyar liradan 390 milyar liraya çıkacağı ifade ediliyor.

Türkiye’nin 1990’lı yıllarda popülist bir siyaset olarak uyguladığı erken emeklilik yüzünden sosyal güvenlik sistemi büyük açıklar verdi. Sosyal Sigortalar Kurumu açıklarının kara delik haline geldiği o yılların ardından 1999’da çıkarılan bir yasayla Türkiye’deki emeklilik yaşı kadınlar için 58, erkekler için ise 60 olarak düzenlendi.

20 yıldır bu yasa uygulanmasına rağmen Türkiye’deki emeklilik yaşı ortalaması ancak 52’ye yükseltilebildi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun da genel müdürlük yaptığı dönemlerdeki SSK açıklarının sisteme verdiği zarar hala tam olarak ortadan kaldırılmış değil. Buna rağmen 1990’lı yılların popülist politikalarına özlem duyan bazı kesimlerin son günlerde yeniden sahne alması dikkat çekiyor.

CHP ile kol kola kampanya

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) platformunun dile getirdiği taleplere bazı siyasi partilerin destek vermesi konuyu yeniden gündeme getirdi. Hükümet yetkilileri bu yasadan dönüş olmayacağını söylemelerine rağmen CHP’li belediyelerin finanse ettiği belirlenen EYT’lilerin seçim ortamını da fırsat bilerek dile getirdiği taleplerin SGK'yı 90’lı yıllardaki gibi yeniden bir kara delik haline getireceği belirtiliyor.

Yıllık maliyet 250 milyar

Türkiye'de 12,5 milyon civarında emekli bulunuyor. Resmi verilere göre; 2018 Ocak-Ağustos döneminde emeklilere ödenen maaş gideri 160 milyar lira. Emeklilerin bu hesaplamaya göre Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) maliyetinin 2018 yılı toplamında 250 milyar lira civarında olduğu hesaplandı. Prim gün sayısını tamamladığı halde yaşı itibariyle emekli olmayı bekleyenlerin sayısının 7 milyon kişi civarında ifade ediliyor. Yaşa takılanlar için düzenleme yapılıp emeklilik yolu açılması halinde Türkiye’deki emekli sayısı 19 milyon 500 bin kişiyi bulmuş olacak.

Emeklilerin toplam ödemesi 400 milyara dayanır

7 milyon civarındaki EYT'linin erken emekli edilmesi halinde bu yükün devlete yıllık maliyetinin 400 milyar lirayı bulması anlamına geliyor. Yaş nedeniyle emekli olmayı bekleyenlerin 1 milyonundan fazlasını kamu çalışanları oluşturuyor. Hemen emekli olabilecekler ise kamu ve özel sektör toplamı olarak 1,3 milyon kişiyu buluyor. 7 milyon EYT'linin emekli olması halinde bunların bütçeye getireceği yıllık ek yük, 140 milyar lira olarak hesaplandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bir süre önce bir kürsü konuşmasında bu konunun maliyetine dikkat çekmişti. Yasa değişikliği yapılması halinde ilk dalgada emekli olması beklenen 1,3 milyon EYT'linin dahi sistemi bozacağına işaret eden Erdoğan, 1,3 milyon kişinin emekliliğinin yıllık 26 milyar liralık ek yük getireceğini belirtmişti.

Sayıları çalışan sayısı ile eşitlenir

Sağlıklı bir sistemde 4 çalışana karşılık 1 emekli olması gerekirken Türkiye bu oranın çok uzağında. Avrupa’da ise bu ortalama 2 çalışana karşılık 1 emekli şeklinde. Türkiye ortalaması ise 22,5 milyon çalışana karşılık 12,5 milyon emekli olarak istatistiklere yansıyor. EYT’lilerin emekli olması dengeyi iyice bozacak ve neredeyse 1 çalışana karşı 1 emekli seviyesine getirecek. Bu ortalama ile sistemin işlerliğini kaybedeceği ve sosyal güvenlik sisteminin 1990’lı yıllarda olduğu gibi büyük açıklarla karşı karşıya kalacağı belirtiliyor.

Avrupa’da yaş ortalaması 64

Avrupa Birliği (AB) istatistiklerine göre; 28 ülkenin emeklilik yaşı ortalaması 64 yaş olarak tablolara yansıyor. AB ülkelerinde çalışanlar Almanya’da erkeklerde ve kadınlarda 65 yaş, Yunanistan’da erkekler de kadınlar da 67 yaş, İtalya’da erkeklerde ve kadınlarda 66 yaş, Hollanda’da erkeklerde ve kadınlarda 66 yaş, İngiltere’de erkeklerde 65 yaş, kadınlarda ise 64 yaş, İspanya’da erkeklerde ve kadınlarda 65 yaş ve Fransa’da erkeklerde ve kadınlarda 62 yaşında emekli olabiliyor. Türkiye’de ise bu tablo erkeklerde 60 kadınlarda ise 58 yaş olarak düzenleniyor.

CHP ile kol kola yürüyorlar

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun genel müdürlük yaptığı dönemdeki SSK açıklarını unutan CHP teşkilatlarının EYT’lilerle kol kola yaptığı etkinlikler dikkat çekiyor. EYT’li vatandaşların sesini duyurmak iddiasıyla kurulan Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ni finanse edenlerin başında CHP’li belediyeler geliyor. CHP’li belediyelerin gayri resmi salon ve ulaşım aracı tahsis ettiği EYT’liler, kendilerine sağlanan imkanlar sayesinde her ay birçok toplantı yapıyor.