Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın verilerine göre, 2015 yılı itibarıyla yapılan sosyal yardımlar 25 milyar 628 milyon TL. Söz konusu yardımlar kapsamında en az bilinen, istihdam yardımları. Çok fazla bilinmeyen bu yardım çerçevesinde, sosyal yardım alan bir kişi eğer iş aramaya başlarlarsa istihdam yardımından yararlanabiliyor.       

3 YÖNTEM VAR

İstihdam yardımları üç şekilde uygulanıyor. Birincisi, sosyal yardım alan bir kişi iş görüşmesine gitmesi durumunda, işe başvuru veya kabul aşamasında işverene sunulması gereken sağlık raporu, fotoğraf vb. giderler için bir yıl içinde azami 3 defa olmak üzere 40 TL ile 100 TL arası yardımdan yararlanabiliyor. İkinci olarak, sosyal yardım alan kişiler, eğer işe yerleşirlerse aynı yıl içinde bir defaya mahsus olmak üzere, on altı yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt tutarının 1/3’ü kadar nakdi yardım da alabiliyor. Bu kapsamda, 2016 yılı itibarıyla sosyal yardım alan bir kişi işe girmesi durumunda 507 TL işe başlama yardımı alıyor. Böylece, sosyal yardım alırken işe giren bir kişi ilk ücretinin yanında, bir de işe başlama yardımı almış oluyor.

Son olarak, eğer sosyal yardım alan bir kişinin işine düzenli olarak devam etmesi durumunda, kömür, eğitim ve gıda yardımı talebi öncelikli olarak değerlendiriliyor. Yani, sosyal yardım alıp işe giren bir kişi kömür, eğitim ve gıda yardımlarında iş aramayan ya da bulduğu işi kabul etmeyen kişilere göre öncelik kazanıyor.

HER YARDIM KESİLMEZ

Sosyal yardım alanların işgücü piyasasına katılmaya ve istihdama yönlendirilememesinin önündeki en büyük engel, yardım alan kişinin işe girmesi durumunda sosyal yardımların kesilmesi. Sosyal yardım alan kişiler, aldıkları yardım tutarından daha fazla kazanç sağlamayan, düşük ücretli işlerde çalışmayı istemiyor. Şartlı eğitim ve sağlık yardımları açısından söz konusu sorunu ortadan kaldıran bir düzenleme mevcut. Şartlı eğitim ve sağlık yardımlarından yararlanan kişilerin ya da bu kişilerin hanesinde bulunan herhangi birinin işe yerleşmesi durumunda, 1 yıl boyunca şartlı eğitim ve sağlık yardımları kesilmiyor.

İŞVERENE DE TEŞVİK VAR

Sosyal yardım alan kişileri istihdam etmeye başlayan işverenlere bir yıl boyunca sigorta prim teşviki uygulanıyor. İşe başladığı tarihten önceki son bir yılda Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın belirleyeceği düzenli sosyal yardımlardan en az bir kez faydalanmış kişilerden hiçbir sosyal güvencesi olmayanları istihdam eden işverenler, söz konusu kişiler için bir yıl süresince sigorta primi ödemiyor. Bununla birlikte, Bakanlar Kurulu’nun söz konusu teşvikin süresini iki yıla kadar uzatabilmesi de mümkün. Bu uygulama sayesinde, sadece sosyal yardım alanlar istihdama yönlendirilmekle kalmıyor, aynı zamanda işverenler de sosyal yardım alanları istihdam etmeye teşvik edilmiş oluyor. Teşvikten yararlanabilmenin şartı, işe alınan kişinin ortalama işçi sayısına ilave olması. Bu bağlamda, işverenin mevcut işçileri işten çıkarıp sosyal yardım alan kişileri istihdam etmesinin önüne geçiliyor.

ÇOK FAZLA BİLİNMİYOR

İstihdam yardımları pek fazla bilinmiyor. 2015 yılı itibarıyla işe başlama yardımlarından sadece 715 kişi, işe yönlendirme yardımlarından ise 869 kişi yararlanmış durumda. Bu kapsamda yapılan sosyal yardımların tutarı, 37 bin 920 TL. Dolayısıyla, sosyal yardım alanları istihdama yönlendirmek açısından daha kapsamlı çalışmalar yapılması gerekiyor.