İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı gazete ve ürün satış büfelerinin yetkisi, İBB Meclisi’nin aldığı kararla İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri Ticaret AŞ’ye verildi. İBB, yeni sözleşmede İstanbul’daki gazete satış büfelerinin kiralarına yüzde 560’a varan zam ile büfeleri yenileme ücreti olarak da 80 bin ile 300 bin liraya kadar fatura çıkacağını bildirdi. 21 Eylül’e kadar yeni zamlı sözleşmeye imza atmayan bayiler için ise 1 Ekim’e kadar ihaleye çıkılacağı belirtildi. Büfe işleten esnaf, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun yanlış bilgilendirildiğini belirterek bu ücretleri ödeyemeceklerini ve bu uygulamadan vazgeçilmesi çağrısında bulundu.

Yeni büfeleri yapılması ile ilgili olarak da konuşan Karasu, yeni büfelerin yapılmasının ardından kazançların görüleceğini ve yeni kiraların bu şekilde belirlenebileceğini dile getirdi. Ferihan Karasu, “Bizim tek talebimiz bu. En kötüsü de şu: Size bir hafta süre veriyorum, ödeyemezseniz büfeleri ihaleye çıkaracağım diyorlar. Bayiler ortada kaldılar. Ya kırk satır ya kırk katır diyorlar. Ya ‘Bırak git işsiz kal, aç kal, yaz boyu çalışmadın, kredi çektin onları ödeyeme ya da nereden bulursan bul beni ilgilendirmez, bu paraları bul bana getir’ diyorlar. İmkânsızı istiyorlar” diye konuştu.

3 BİNDEN 15 BİN TL’YE...

Kendilerinin gazete bayisi olduklarını, yiyecek-içecek satan bayiler olmadıklarını ifade eden Karasu, “Biz gazete bayisiyiz. Yiyecek içecek döner satan o bayiler değiliz. Ama basına verdikleri bu açıklamada konulan fotoğrafların hepsi döner, sosis satan büfeler. Kiralarımız 2 bin ile 3 bin TL arası değişiyor. Ama 3 bin lira ödeyen büfeden 15 bin isteniyor şu an” dedi.

Büfe binalarının yenileme bedeli olarak da 80 bin TL ile 300 bin TL arasından fiyat belirlendiğine dikkat çeken Karasu, “Yeni büfelerin parası için de 12 aylık taksit belirlemişler. Ama büfeleri 12 ay sonra teslim edecekler. 12 ay sonra teslim edeceğiniz, ürün skalasını genişleteceğiniz 200 bin TL’lik bir büfenin taksitini biz şimdiden nasıl ödeyeceğiz? Biz bu kârlara geçmeden bu yüksek kiraları nasıl ödeyeceğiz?” dedi.

‘KÂRLARIMIZ DÜŞÜK, DURUMUMUZ KÖTÜ’

Bahçelievler’deki bir büfe işletmecisi Muhammet Köroğlu: “13 yıldır işletmekteyiz. Kiramız 1410 liraydı. 5 bin liraya çıkarttılar. Bir de 90 bin TL büfe parası istediler. Zaten biz cüzi kârlarla çalışıyoruz. Pandemide de yarı yarıya düştü işler. Hala da durumumuz kötü. 1 Ekim’e kadar da ya kabul edin bu sözleşmeyi ya da anahtarı bırakın gidin diyor. Zaten 60-65 yaş üstü dışarı çıkmıyor. Benim şu saatte deli gibi AKBİL basmam lazımdı ama görüyorsunuz gelen giden yok. Sigaradan 5 kuruş, AKBİL’den 1000’de 5. Şimdi bu paralarla yeni kiralar ödenir mi siz düşünün. Bu zam olayı değil zaten, bırakıp gidin talimatı.”

Bakırköy metrosu önünde büfe işleten Murat Yanbeyi: “Ocaktan beri bizden kira almadılar sözleşme yenilenmediği için. Şimdi hepsini toplu istiyorlar. Bir de üstüne kirayı arttırdılar. Benim kiram 1700 TL idi, şimdi 8 bin TL istiyorlar. 100 bin lira da kiosk(büfe binası) bedelini istiyorlar. Büfe İstanbul diye bir marka kurmuşlar. O marka için de her ay isim bedeli olarak kiranın yüz 10’unun işletme bedeli istiyorlar. Yani toplamda her ay benden 17 bin 733 TL istiyorlar. Bunu bayilerin yüzde 90’u yapamaz. Bırakın gidin diyorlar yani. Bizi yandaş olarak yaftalıyorlar. Nasıl o parayı çıkarabilirim. Tost, hamburger yok. Akbil, sigara, gazete satıyoruz. Burası bir rant kapısı değil ama belediye öyle görüyor. İmkânı yok ödememizin.”

MAHKEMEDE KAZANMAZSAK BIRAKACAĞIZ

Cevizlibağ’daki bir büfenin işletmecisi Yasin Keklik: “15 yıldır bu büfeyi işletiyoruz. Bu piyasada o paralar asla ödenmez. Piyasa çok durgun. 3-4 ay büfeler kapalıydı. Borçlar üst üsteydi. Kredi çektik. Kira şimdi 9 bin oldu. 1830 liraydı. Ödeyemeyiz. Mahkemeye verdik, kazanamazsak bırakacağız. Yeni büfe için de 100 bin lira istiyorlar. Okullar da açılmadı. Gelirimiz okullardan geliyordu. Yurt var öğrenci yok. Yatıyoruz yani iş yok. Vicdansızlık bence. Hastalığın geçmesini beklemiyorlar. İmamoğlu ilk geldiğinde sevinmiştik. Gidip Eminönü’ndeki balıkçılarla uğraştı şimdi bizimle. Sen İBB başkanısın git başka şeylerle uğraş. Niye milletin ekmeğiyle oynuyorsun.”

‘ÇAY SATMAMIZA BİLE ŞU AN İZİN VERİLMİYOR’

Ataköy’deki bir büfeyi işleten Zafer Tekin: “91’den beri işletmeciliğini yapıyorum bu büfenin. Şimdi insanlar dışarı çıkmıyor pandemiden dolayı. Biz çay satmak istiyoruz izin yok. Kapalı paketlerde tarihi belli olan gıda satalım diyoruz yok diyorlar. Pandemiyi atlatmamız için bize yardım etmeleri gerekirken bunu yapıyorlar. Tapusunu bizim üstümüze vermediği binanın parasını bizden alıyor. Her şey güzel olacak diye destek verdik ama her şey daha kötüye gidiyor. 1 Ekim’de ödeyin diyorlar. Sayın başkanımıza sesleniyorum büyüklerin bir lafı vardır yaş kesin baş kesin ama merhameti elden kesmeyin. Düşene bir tekme de onlar vuruyor. Büfecilerin herhangi bir siyasi bağlantısı yok.”

BELEDİYE ENFLASYON FARKIYLA SAVUNDU

İBB’nin yaptığı yüzde 500’lük zammın ardından AK Partili meclis üyeleri uygulamanın yasal olmadığını öne sürerken İBB ise bu zammı enflasyon farkı olarak savundu. İBB’den yapılan açıklamada, 2020 yılı başından bu yana, meclis kararı çıkana kadar geçen sürede büfelerden kira bedeli alınmadığı belirtilip şöyle denildi: “Bu döneme kadar biriken kiralarda mart, nisan, mayıs ayları için herhangi bir ekstra artış yapılmadan, sadece enflasyon farkı eklendiği gibi, yüzde 75 oranında bir indirim de yapıldı. Kontrat yenileyen büfe işletmelerimiz haziran, temmuz, ağustos ve eylül ayları kira bedellerini de yüzde 25 indirimli olarak ödeyecek. Belirlenen fiyatlar, gazete büfesi ve gıda satan büfe arasındaki fark gözetilerek yapıldı. Emlak Müdürlüğü’nün uzman kadroları tarafından büfelerin bulunduğu, yaya ve araç trafiği, işyerlerine, çarşı, park gibi alanlara göre, konum ve özellikleri değerlendiriliyor.”

HUKUKİ DAYANAĞI YOK

İBB Meclisi’nin AK Partili Hukuk Komisyonu Başkanı Muhammet Kaynar, yaptığı açıklamada, mevcut büfe işletmecilerinin kiralarının her yıl otomatik olarak uzadığını, İBB’nin yazı göndererek, kira artışı ya da tahliye talebinde bulunamayacağını belirtip, İBB Kültür AŞ’nin büfe işletmecilerine uyguladığı zamma ilişkin şunları söyledi: “Eğer kira bedeli düşükse, Borçlar Kanunu’nun 344. Maddesi’ne göre ‘Kira artış davası’ açabilir. Yazı göndererek kira bedelini arttıramaz. Hele hele, mevcut kiracıya yazı göndererek, onlardan hava parası gibi bir para talep edemez. Bu hem yasaktır, hem de bu talebin hukuki dayanağı yoktur. Esnaftan, yeniden düzenleme ve tasarım bedeli altında, 300 bin liraya kadar para talep ediliyor. İBB, bu tasarımın örneğini verip, kişinin kendisinin yapmasına müsaade edilmiyor. Büfe işletmecisinin kendisi yapması halinde 30 bin liraya bile mal olmayacak tasarım için 300 bin lira talep edilmesinden, kimlere para aktarılıyor. Aradaki fark kime gidecek? Bunun da sorgulanması gerekir.”