Türkiye'de altın üretimi yapan yüzde yüz yerli sermayeli ilk ve tek işletme olan Koza Altın'ın Gümüşhane’deki Mastra Madeni’nin, hiçbir hukuki gerekçe gösterilmeden verilmeyen izin belgeleri nedeniyle nisan ayından beri faaliyeti durdu. 2008'de kurulan işletmede hiçbir ölümlü ya da ağır yaralanmalı kaza olmadı. Avrupa standartlarının uygulandığı madende tahkimat çelik ve kaya saplamalı betonlarla dizayn ediliyor.

Koza Altın İşletmeleri bünyesinde Gümüşhane’nin Demirkaynak Köyü’nde 2008’den beri faaliyet gösteren Mastra Altın Madeni'nde Avrupa standartları uygulanıyor. Riskli yerlere insanların girmediği madende uzaktan kumandalı son teknolojik kepçelerle çalışmalar yürütülüyor. 20 kişilik vardiyalar şeklinde çalışılan madende 40 kişiye yetecek 2 yaşam odası bulunuyor.

7 YILDIR TEK BiR iŞ KAZASI OLMADI

Yer altı Baş Mühendisi Demirtaşoğlu, Mastra Madeni’nde şimdiye kadar ölümlü veya ağır yaralanmalı bir iş kazasının yaşanmadığını belitti. Özellikle yer altında kullanılan makinelerin son teknoloji ürünler olduğunu belirten Demirtaşoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: "Tahkimatımız kaya saplamalı betonlarla özel dizayn edilmiş ürünler. Özellikle son 6331 No'lu İş Kanunu ile zorunlu hale gelen standartlar bizde zaten yıllardır kullanılıyordu. Bunların sonucu olarak faaliyete başladığımız 2007'den beri ölümlü veya ağır yaralanmalı bir iş kazamız olmadı. Biz bu kazaların olmaması için bütün önlemleri alıyoruz. Kanunda yüzde 98 iş kazaları önlenebilir deniyor ama bizim amacımız bunu yüzde yüze çıkarmak."

ÇELİK TAHKİMAT

Soma’daki faciayla ortaya çıkan dar ve tehlikeli tünelleri Mastra'da görmek mümkün değil. Beton ve çelik tahkimatların bulunduğu madende, galerilere açılan tüneller özel donanımlı araçlarla geçiliyor. Madende çalışan personel en az 2 aylık eğitimden geçiyor. Düz bir maden işçisi dahi yer altında bir arıza gördüğünde işi durdurma yetkisine sahip.

60 DENETİMDEN TAM NOT

Türkiye’nin ilk ve tek yüzde yüz yerli yatırımı olan Koza Altın İşletmeleri'nin Gümüşhane’deki Mastra Altın Madeni verilmeyen izinler nedeniyle nisan ayından beri faaliyete geçemiyor. 600 kişinin istihdam edildiği işletmeden şimdiye kadar 450 işçi çıkarılmak zorunda kaldı. Bakanlığın izin başvurularına karşı 7 aydır olumlu ya da olumsuz bir cevap alamadıklarını söyleyen Mastra Altın İşletmesi Genel Müdürü Ahmet Deniz, 60 denetim geçirdiklerini ve hepsinden tam not aldıklarını söyledi. Birkaç ay öncesine kadar denetlemelere katılan bakan yardımcılarının madenin dört dörtlük ve kusursuz olduğunu söylediklerini ifade eden Deniz şöyle konuştu:

"Sebepsiz yere çok kolay alınabilecek izinleri vermiyorlar. Bizden başka her tesis kolayca izin aldı. Patlayıcı iznini bizden kat be kat düşük standarttaki tesislere verdiler. Bunları vermezsen madencilik yapmak imkansız. 13 sene Soma’da çalıştım. Fiilen biliyorum buranın yanına bile yaklaşamaz. Ama buna rağmen Soma’ya izin veriliyor.”

DÖNÜŞ YAPMADILAR

İşletme Müdürü Deniz, bakanlığın keyfi ve hukuksuz uygulamalarıyla ilgili yaşanan süreci şu şekilde özetledi: "Atık barajı için orman izni alınamayınca eski çalıştığımız açık ocakta yapalım dedik. Onun için ÇED revizyonu istendi. Bunun için başvurduk bu zamana kadar ÇED’lerde herhangi bir problem çıkmamasına rağmen 2014’ün Nisan ayından beri bakanlık onayında bekliyor. 'Herhangi bir eksikliğiniz var' diye geri bildirim yapılmadı ancak iznimiz çıkmadı."

TESİSİ BİZZAT ZİYARET ETTİ

2013 yılının Kasım ayında dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Gümüşhane’ye yaptığı ziyaret sonrası tesisi gezmek istediğini ve ziyaret ettiğini söyleyen Deniz, "Sayın Cumhurbaşkanımızı biz burada ağırladık. Kendisine de bir patlatma ve bir altın dökümü izlettirdik. Bütün işlemleri çok beğendi. Patlatma sırasında etrafa herhangi bir saçılma dağılma olmayınca kendisine bu durum çok ilginç gelmişti” ifadelerini kullandı.

                                             

HİÇ BİR EKSİK ÇIKMADI

Bütün işletmenin aylık rutin bir şekilde bakanlık temsilcilerinin de katıldığı 12 kişilik bir komisyon tarafından denetlendiğini vurgulayan Deniz şöyle konuştu:

"En son 26 Kasım'da geldiler. Hiçbir eksiklik çıkmadı. 2014’ün Nisan ayında daha önce defalarca aldığımız patlayıcı satın alma ve kullanma izin belgesinin süresinin uzatılması için başvuru yaptık. Patlatma konusunda uzman olmamıza rağmen patlatma izni vermediler. Bu izinler madenciliğin olmazsa olmazı. Ruhsat başvurusunda bulunursunuz bir eksiklik varsa onu tamamla dersiniz. Ama bize ne olumlu ne olumsuz bir dönüş yapmıyorlar."

EĞİTİM EN AZ 2 AY SÜRÜYOR

Mastra İşletmesi'nde 7 yıldır Yer altı Baş Mühendisi olarak görev yapan İhsan Demirtaşoğlu, kanunla zorunlu olarak belirtilen bütün eğitimlerin işe başlamadan önce verildiğini ifade etti. Demirtaşoğlu, "Bizim eğitimlerimizde sadece 3 gün iş güvenliği eğitimi sürüyor. Diğer yer altı eğitimleriyle birlikte bir işçinin makine başına oturması için en az 2 ay eğitim görmesi gerekiyor” dedi. Tüm personelin özel eğitimlerden geçtikten sonra iş başı yaptığını ifade eden Demirtaşoğlu, "Normal ehliyetle burada araç kullanamazsın. İş güvenliği uzmanları eğitir ve öyle araç kullanılır” bilgisini verdi.

HER ÇALIŞAN İŞİ DURDURABİLİYOR

Madene yeni başlayan bir çalışanın bile ilk günden işi durdurma yetkisinin olduğunu söyleyen Demirtaşoğlu, "Çalışanlarımız bir arıza veya iş güvenliği ihlali görürse derhal işi durdurabiliyor. Böylece denetim mekanizması madenin her yerinde sürmüş oluyor” diye konuştu.
Madenin her bölümünde alınması gereken birtakım önlemlerin olduğunu ifade eden Demirtaşoğlu "Baretini takmayan, kemerini bağlamayan çalışanın mevki veya pozisyonu hiç önemli değil ceza vererek disipline gönderebiliyoruz” dedi.

HER PERŞEMBE ÖZEL TOPLANTI

Her gün vardiya başında iş güvenliği toplantısı yapıldığını vurgulayan Demirtaşoğlu, "Bu toplantıda çalışanların bizde eksik gördüğü bizim gözden kaçırdığımız arızaları ve riskleri iletiyoruz. Gün içinde bunları hallediyoruz. Ayrıca uzun vadeli tehlikelerle ilgili her perşembe özel bir toplantı yapıyoruz. Herkesin katılma zorunluluğu var. Burada bütün işi durdururuz. Gelmeyene ceza veriliyor” ifadesini kullandı.

DEVLETİN İŞİ İÇİN YARDIM İSTEDİLER

2011 yılında devletin resmi kurumuna bina yapılmasıyla ilgili bir projede kendilerinden yardım istendiğini kaydeden İşletme Müdürü Deniz, o süreci şöyle anlattı: "Makine ile sökememişler. Bizden patlatma konusunda yardımı istediler. Binalar, yerleşim yerine çok yakın olduğu için tereddütte kaldılar. Ekibimiz uzman olduğu için en ufak bir hasar dahi vermeden patlatma yöntemiyle yıkımı gerçekleştirdi. Herkes şaşırarak tebrik etmişti. Bugün de gelseler yine yardımcı olmaya çalışırız.”

ÖDÜL VE TALTİF UYGULAMASI VAR

Madende çalışanların iş güvenliği konusunda yaptığı önerilerin ödül ve taltifle değerlendirildiğini söyleyen madenin Halkla İlişkiler Şefi Nuri Doğru şöyle konuştu:

"Mesela personel işletme sahası içinde herhangi bir arkadaşının iş kuralı ihlalini gördü. Bunları bir rapor şeklinde yazarak idareye iletiyor. Daha sonra aylık olarak toplanan bu raporlardan en faydalı olanları ödüllendiriliyor. Bu kimi zaman altın oluyor kimi zaman ikramiye."
İş güvenliği konusunda madende herkesin birbiriyle eşit statüde olduğunun altını çizen Doğru, "Madende gerek çay ocağında, gerek soyunma salonunda çalışan bir arkadaşımız olsun herkes birbirini rapor edebilir. Normal bir personel, işletme müdürünün veya baş mühendisin hatasını görüp rapor yazsa azarlanmaz aksine teşekkür edilir. Bu işletmede kimse ‘Bunu yaptım diye işimden olurum, maaşım kesilir’ diye düşünmez. Hata varsa bu ortaya çıkarılır” dedi



UZAKTAN KUMANDALI KEPÇE

Mastra’da son sistem teknolojilerle donatılmış araçlar görev yapıyor. Girilmesi riskli yerlere uzaktan kumandayla kontrol edilen kepçeler gönderilerek iş kazalarının önüne geçiliyor.