Üretimde bir sıkıntı olmamasına rağmen, kırmızı et ve kıymada neredeyse her kasap ve markette bu dönemde oluşan fiyat farkları dikkat çekiyor. Hem Kovid-19 süreci, hem de Ramazan öncesi oluşan farklarla ilgili pek çok iddia var. Kasapların daha az müşteriyle maliyetlerini karşılamaya çalışması bir etken. Ancak bu süreçte ‘fırsatçılar’ da olduğu belirtiliyor. Mahalle kasaplarında kıyma kilo fiyatı 54 ile 74 lira arasında değişirken bu fiyat, ürünü direkt tedarik zinciriyle raflarına taşıyan marketlerde 44 lira. Küçük marketlerde ise yine 50 liradan 66 liraya kadar değişen fiyat aralığı mevcut. Dana kuşbaşı kilo fiyatı da 52-80 lira arasında değişiyor.

10 TL’ye kadar normal

Büyük zincir marketlerde üreticiye direkt ulaşıp ürünü tedarik eden sistem ile tarım/hayvancılık ürünlerinde belli bir seviye korunabiliyor.

Mahalle ve semt marketleri ile kasaplarda durum daha farklı. Ürünün üzerine eklenen maliyetler değişebiliyor.

Bu nedenle kıymanın kilo fiyatında 10 liraya kadar bir fiyat aralığını normal bulan uzmanlar, bundan sonrasının ise ‘fazla kar’ olarak algılanacağını belirtiyor.

Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği Başkanı Ahmet Yücesan, mevcut dönemde toptan, kesimhane ve perakende olarak tedarik sisteminde fiyatları takip etmenin güçleştiğini söyledi.

‘Maliyet arttı, müşteri azaldı’

Fazlı Yalçındağ Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı

“Kırmızı et kalitesine göre fiyat alıyor, iş yerlerinin işçisinden, elektriğine her birinin durumu da farklı. İşin en başta yüzde 50’si maliyet. Kasap esnafı sattığının üzerinden bir miktar kazanıp geçimini sağlar. Hiçbirimizin bir zenginliği yok. Mesela ben Ankara’da işyerimi açamıyorum, sokağa çıkma yasağı olan yaş grubundayım. 81 ilde, her semtte fiyatların birbirinden farklı oluşunun temelinde bunlar var. Son zamanlarda ise yemek servisi yapan pek çok yer kapalı. Diyelim ki bir kasap günde 30 kilo et satıyorsa bu müşterinin yarısı yok, sadece evinde yemeğine alan Ayşe teyze var. Maliyet artıyor, kazanç düşüyor.”

‘Hayvan naklinde sıkıntı var’

Ahmet Yücesan Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği Bşk.

“Kovid-19 krizi öncesi talep artışı öngörüsüyle fiyatlar bir miktar artmıştı. Ancak bu krizle birlikte otel, restoran, dönerci gibi ana alıcıların çoğunun kapalı olması talep azlığıyla birlikte fiyatı da önceki seviyeye getirdi. Toptan fiyatlar 39 liraya çıkmıştı, tekrar 35 lira seviyesine düştü. Tarım ve Orman Bakanlığı’na iletmek için bir yazı hazırladık. Hayvan nakillerinde, yani ilden ile hayvan taşınmasında sıkıntı var. İlden ile geçişler izne bağlı. Ancak mülki idareler bu genelgeyi hayvan geçişlerinde nasıl uygulanacağını bilmedikleri için endişe edebiliyorlar. Karışıklığın giderilmesi için harekete geçtik, kısa sürede netleştireceklerine inanıyorum. Bir ilçede hayvan azalınca fiyat artıyor, bol ise fiyat düşüyor.”

‘3 kasap gezin en uygunu alın’

Bülent Tunç Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı

“Bir ortalama alırsak 54 lira normal bir fiyat ama bunun üstü fazla. Her yerde satılan et aşağı yukarı aynı özellikte. Kasaplar çalışıyor, yani et ulaşılabilir durumda. Dolayısıyla panik yapmaya, yüksek fiyatla almaya gerek yok. Tüketici mesela 3 kasap gezsin en uygun olandan alsın. Et üretimiyle ilgili sıkıntı yok. Yerli üretim artarak devam edecek. Hayvanlar var. Böyle bir durumdan ve Ramazan öncesi çıkar sağlamak isteyenler olabilir. Diğer taraftan ise esnafın maliyeti artmış olabilir. Ancak artık daha az karlılıkla çalışma dönemi. İnsanlar işini kaybediyor, çoğu esnaf kapalı. Bu sürede en azından dükkan dönüyorsa mutlu olunmalı. Etin üreticiden çıkış fiyatı 35-38 lira bandında. Yüzde 20 kemik, yüzde 8 KDV ve üzerine dükkan giderleri eklenir.”