Ege kıyılarına, Hint Okyanusu kökenli zehirli türler üç yıl önce küresel ısınma etkisiyle akın etmeye başladı. Bu türler arasında yer alan balon balığı, Marmaris kıyıları ile açıklarında avlanan amatör ve profesyonel balıkçılara sorun olmaya başladı. Boyları 10 ile 70 santim arasında değişen balon balıklarının ahtapot, kalamar ve kabuklu popülasyonunu oldukça azalttığı belirtildi.

İŞGAL EDİYORLAR

Tehlikenin üç yıldır arttığına dikkat çeken Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nden Prof. Dr. Halit Filiz, "Yaklaşık 1200 türün yaşadığı Kızıldeniz'in o rekabetçi ortamından Akdeniz gibi 600 balık türünün yaşadığı rekabetin düşük olduğu bir alana geçen balon balıkları, rahatça yerleşmiş ve üreyerek sayılarını artırmışlardır. Gözlenen şudur ki, balon balığı gibi istilacı türler, kaynak kullanımı ve alan işgali konusunda yerli türlerden daha başarılı gibi gözükmektedir. Doğal düşmanlarının olmaması da sayılarının artmasında önemli bir etkendir. Türkiye kıyılarında balon balıklarının sayısında son yıllarda meydana gelen artıştan yola çıkarak, Akdeniz'de hızlı bir istila ile karşı karşıya kaldığımızı, bu istilanın yerel ekosistemler ve balıkçılık üzerinde önemli etkiler yarattığını söylemeliyiz. Ancak, maalesef, kıyılarımızdaki bu balon balığı işgali ve onu takip eden potansiyel ekolojik ve sosyo-ekonomik etkiler bilim camiamız, yöneticiler ve diğer paydaşlar tarafından büyük oranda ihmal edilmiştir. Balon balıklarının balıkçılığa olumsuz etkileri vardır. Zira hem zehirlidirler hem de oldukça baskın sayıda olabilirler" dedi.

BALIKÇILIĞA ZARAR VERİYOR

Balon balıklarının av araçlarında meydana gelen ciddi zararlar ve av kayıplarına da yol açtıklarını belirten Prof. Dr. Filiz, "Balıkçılık gelirlerinde önemli miktarda düşüş görülmektedir. İskenderunKörfezi'nde atılan paragatlarda her 400 iğneden 7 iğnenin balon balıkları tarafından kırıldığı, Mersin Körfezi'nde yapılan çalışmalarda balıkçıların yüzde 85'inin balon balıklarından zarar gördüğü, gökova Körfezi'nde amatör balıkçıların yakaladığı her 100 balıktan 10'unun balon balığı olduğu, Marmarisli balıkçıların attığı 10 iğneden 5'inde balon balığı çıktığı bildirilmektedir. Şu ana kadar balon balığı ve zehirli balık türleri nedeniyle Marmaris'te balıkçıların ifade ettiği gibi türlerin yok olma gibi rapor olmadı. İstilacı balıklar nedeniyle azalma görülebilir ama yok olma tehlikesi yoktur" diye konuştu.

'ÖNLEM ALINMAZSA GELECEK TEHLİKEDE'

Üç yıl önce alanında uzman kişilerle ilçe kıyı ve açıklarında zehirli türlerin bilimsel araştırmasının yapıldığını ve çıkan ürkütücü artışa yetkililerin duyarsız kaldığını öne süren Marmaris Çevrecileri Derneği Başkanı Ahmet Kutengin ise "Bu zehirli türlerin Marmaris kıyı ve açıklarını istila ettiğini öğrendiğimizde bilimsel araştırma başlattık. Üç yıl önce Muğla ve Ege Üniversitesi işbirliği ile başlattığımız araştırmalarda zehirli balon balığı gibi türlerin ciddi artış gösterdiğini tespit ettik. Şu anda yetkililere bilgi verilmesine rağmen, üç yıl içinde özellikle siyanürden 50 kat zehirli balon balığı için bir çalışma yapılmadı. Balon balığı denizin ekolojik dengesini bozdu. Özellikle yavru kalamar, ahtapot, yumurta ve çeşitli balıkları bitirdi. İstilacı bir balık olduğu için Marmaris denizinde balık popülasyonunda ciddi azalma kaydedildi. Denizlerde bu balığın dengesini bozan başka bir canlı olmadığı için yeni nesil yavru balıklar büyüyemeden yok oluyor. Şu an tezgahlarda başta ahtapot olmak üzere balık çeşitliliğinde ciddi azalma mevcut. Balon balığı ile ilgili bir önlem alınmaz ise gelecek deniz ürünü nesilleri yok olacaktır" dedi.

BALIKÇILAR TEDİRGİN

Marmaris Belediyesi pazaryerinde satış yapan balıkçılar ise gidişattan tedirgin olmaya başladı. Tezgahlarda yerel kabuklu deniz canlıları ve ahtapotların çok az rastlandığını öne süren balık satıcıları, önlem alınması gerektiğini vurguladı. 30 yıldır Marmaris halinde balık satan Durmuş Ali Yücel, "Bu balık özellikle yavru kabuklu deniz canlısı ve ahtapot seviyor. Şu anda tezgahlarımızda bölgemizden çıkan ahtapot bulmakta zorlanıyoruz. Artan talebe yetişmek için dışarıdan ahtapot ve kalamar getiriyoruz. Balon balığı, birçok deniz ürünlerimize zarar verdiği gibi ahtapot neslini tüketme noktasına getirdi. Marmaris ve çevre denizlerinde şu anda balık popülasyonu azaldı. Bunun en büyük nedeni zehirli balon balığıdır. Alınmayan önlemler nedeniyle balıkçılar büyük sıkıntı yaşıyor. Marmaris açıklarında çok az çıkartılan ahtapot ve kabuklu canlıların kilosu 60 ile 120 lira arasında değişiyor. Ürün az çıkınca fiyatlarda yükseldi" diye konuştu.

10 DENEMENİN 6'SINDA DENK GELDİ

Sonbahar ve kış döneminde Marmaris'te yerleşik yaşayanların hobisi olan kıyı ve deniz balıkçılığında en çok balon balığı çıkmasından dert yanıldı. Marmaris kıyısında olta balıkçılığı yapanlar; bu balık nedeniyle elleri boş dönerken açıkta avlanan amatör ve profesyonel balıkçılar da isyan etti.

SADECE JAPONLAR TÜKETİYOR

Japonya'nın başkenti Tokyo'da devlet yetkililerin atadığı uzmanlar tarafından 5 yıl süreyle eğitilen aşçılar, 2 yıl boyunca balon balığı yemeği yapılması için pratik eğitimden geçiyor. Balığın kullanılmayan iç organları kilitli çelik kutularda özel donanımlı çöpçüler tarafından imha için belgeyle teslim alınıyor. Japonya'da özellikle zengin turistlerin büyük ilgi gösterdiği yemeğin tabağı 200- 350 dolar arasında satışa sunuluyor.