Dünya genelinde yılda 500 bin menenjit vakası görülüyor, 50 bin kişi hastalık nedeniyle hayatını kaybediyor. Yüzde 20’lik bir kesim, uygulanan antibiyotik tedavisine rağmen hayatını kaybediyor. Hayatta kalanların yüzde 20’si ise sakat kalıyor.
Acıbadem Kocaeli Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmnaı Dr Ali Kaya, Meningokok hastalığının beş yaşın altı ve 15-25 yaş arasında biraz daha sık olarak gelişmekte olduğunu belirterek hastalık ve aşı hakkında bilgi verdi.
Normal insanların % 5-10’u bu mikrobun taşıyıcısı olabiliyorlar; ancak mikrop onlarda hastalık oluşturmuyor. Özellikle toplu yaşanan yerlerde yani kamplarda, kışlalarda ve hacca gidenler arasında görülür. Gençlerin gurup olarak yaşadıkları yurtlarda da risk artmaktadır. Meningokok olan evde bulaşma riski çok yüksektir. Öncelikle belirtmek gereken durum vakaların nadir oluşu: Türkiye’de tüm yaşlarda görülme sıklığı 2-4 vaka / 100.000 nüfus. Yani yılda Türkiye’de toplam 1400-2800 vaka gibi.
Türkiye’deki vakaların önemli bir kısmını beş yaşın altı, özellikle 2 yaşın altı çocuklar oluşturuyor. 0-2 yaş gurubundaki çocuklarda seyir daha ağır ve hastalık daha ölümcül seyrediyor. Aslında korkutucu olan da hastalığın sıklığı değil, ağır seyreden seyri.
Hastalığa yol açan mikropları başlıca pnömokok, hemophilus influenza ve meningokok'dur, Sağlık Bakanlığının aşı takvimine göre pnömokok ve hemophilus influenza mikrobuna karşı aşılama yapılması bu hastalığın görülme sıklığını azalttığını azaltmıştır.
Şimdi ise diğer ensık görülen meningokok balterisine karşı yeni bir aşı ülkemizde uygulanmaya başladı, Meningokok bakterisinin bir çok alt türü var. Her ülkede bu bakterinin farklı alt türleri etkileri oluyor.
Menenjit Aşısı Hangi Tip Meningokoklardan Oluşuyor?
İnsanlarda hastalık yapan beş tip Meningokok var (A, B, C, Y, W-135). Bu tipler coğrafi bölgelere göre özel yayılım gösteriyorlar. A tipi Afrika’da, C tipi İngiltere’de yaygın. Bu yeni aşıda A, C, Y ve W-135 olmak üzere 4 tip meningokok mikrobuna karşı koruma var. B tipine karşı aşı halen geliştirilme safhasındadır.
Türkiye’deki vakalarda en sık W-135 ve B tipi görülmektedir. % 10 mikrobik menenjit de A, Y ve belirlenemeyen tiplerine bağlı olarak görülüyor.
Aşı Yeni Mi?
Aslında yeni bir aşı değil. Ülkemizde 2013 yılında ruhsat verildiği için yeni gibi algılanmıştır. 2006'dan beri başta ABD ve Avrupa ülkelerinde mevcuttur, son yıllarda gelişmekte olan ülkelerde de bu aşı ruhsat almaya başlamıştır. .
Bebek ve Çocuk Hastalarda Nasıl Uygulanacak?
1-11 yaş arasında ise bir doz uygulanması yeterlidir. Tekrar dozu konusu henüz belirlenmemiştir. Aşılanma sonrası korunma tiplere göre % 90 -%100 seviyelerine çıkmaktadır; yani koruyuculuğu iyidir..
Aşının Yan Etkileri Neler?
En sık görülen yan etki enjeksiyon yerinde hassasiyet ve kızarıklıktır. Uygulamaların % 10’unda huysuzluk, fazla ağlama, uykulu bir hal, iştah kaybı , kusma ve ateş görülebilmektedir. Yani yan etkileri aslında karma aşısına benzemektedir.
Menenjite neden olan iki etkene karşı aşılanan minikler için üçüncü etken meningokok bakterisine karşı aşının da ulusal takvime alınmasına yönelik çalışma yapılıyor.