İsrail’in, 11 gün süren saldırılarının ardından ateşkes ilan etmesinde atılan füzelerin hepsinin Demir Kubbe füze savunma sistemleri tarafından imha edilemeyişi olduğu kadar Tunuslu Muhammed Zaveri ve Gazzeli Cemal Zebdi’nin geliştirdiği İHA ve SİHA’ların payı büyük oldu.

İsrail işgal güçlerinin Kudüs’ün kadim semtlerinden Şeyh Cerrah’ta sürdürdüğü provokasyon ve Mescid-i Aksa saldırısı 10 Mayıs’ta savaşa dönüştü. Gazze ve Batı Şeria’yı da içerisine alan İsrail bombardımanlarına Filistin direniş cephesi füze ve SİHA operasyonları ile karşılık verdi.

4 bin roket atıldı

SİHA'larla onlarca operasyon yapıldı ve son dönemde üretilen 4 bin roketle İsrail'e ait askerî lojistik üsleri, enerji hatları, gaz ve petrol rafinerileri olmak üzere çok sayıda nokta vuruldu. İsrailli gazeteci Ben Caspit, Hamas tarafından kullanılan SİHA ve roketler için “oyunun kurallarını değiştiren hamle’’ yorumunu yaptı.

Türkiye gazetesinin konuştuğu Filistinli uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Celâl Selmi “Seyf el-Kudüs (Kudüs Kılıcı) Harekâtı hem savaşın hem de Filistin’in geleceğini değiştirdi. Bugün elde edilen zaferde kendisini Filistin davasına adayan Tunuslu Muhammed Zaveri ve Gazzeli Cemal Zebdi isimli iki ismin çok büyük payı var” dedi.

Yer altında İHA üretimi

Filistin direnişinin zafer olarak ilan ettiği 11 günlük savaş döneminde İsrail’in başkenti Tel Aviv dâhil Beerşeba, Sderot, Aşkelon ve Aşdod şehirlerinde birçok stratejik hedef vuruldu. Hamas bu süreçte, menzili 250 kilometreyi bulan Ayyaş ile birlikte M-75 ve A-120 tipi füzeler kullandı. Gelinen noktayı gazetemize değerlendiren Gazzeli uzman Celâl Selmi, direniş saflarında ilk roket üretiminin 2001’de başladığını ve daha sonra bölgeye gelen Tunus kökenli Muhammed Zaveri ve Filistinli Cemal Zebdi ile bu üretimin olağanüstü mesafe katederek bugünkü seviyelere ulaştığını ve denklemi değiştirdiğini belirtti.

Tunus Sfaks şehrinde doğan Muhammed Zaveri Filistinler nezdinde kahraman olarak görülüyor. Tunus’ta aldığı makine mühendisliği eğitiminin ardından Binali rejimi tarafından hapse atılan Zaveri 1991, yılında hapisten çıktıktan hemen sonra Libya’ya geçti. Daha sonra Sudan’a giden ve Sudan vatandaşlığı alan Zaveri, 2006 yılındaki Suriye ziyaretinde Filistinli direnişçilerle tanışır. Hamas yöneticileri ile yaptığı görüşmelerin ardından Gazze’ye yerleşme kararı alan Zaveri yer altında inşa ettirdiği üretim merkezinde İHA üretim sürecini başlattı.

Gazze’de 2013’te yaptığı ilk testlerin başarılı olmasının ardından bu İHA’lar 2014 saldırısında İsrail’e karşı kullanıldı ve ciddi başarı elde edildi. Zaveri, 16 Aralık 2016 tarihinde doğum yeri olan Sfaks şehrine gittiğinde MOSSAD tarafından düzenlenen suikastla öldürüldü. Ölümünden önce uzaktan kontrollü denizaltı projesi, Cemal Zebdi tarafından ele alındı ve geliştirildi. Hamas ürettiği bu mini denizaltılar ile Gazze açıklarında İsrail’e ait Tamir ve Leviathan sondaj gemilerini vurdu.

Bugün İsrail’in onlarca stratejik tesisini vuran füzelerin geliştirilmesi ve üretiminde rol alan isimlerden Cemal Zebdi, 1955 yılında Gazze’de doğdu. Makine mühendisliği eğitimi alan Zebdi, doktorasını Virginia Üniversitesinde tamamladı. Filistinli bilim adamı F-16 ve F-35 uçaklarının kanatlar üzerindeki ses hızının ve hareketin etkisini hafifleten çalışması ile dikkatleri üzerine çekti ve buluşu büyük ilgi gördü. ABD’den aldığı önemli tekliflere rağmen Gazze’ye dönen Cemal Zebdi, Hamas’ın roket ve İHA geliştirme projelerinin başına geçti.

Prof Dr. Cemal Zebdi’nin ilk işi roketlerin menzilini geliştirmek ve 150 kilometreye çıkarmak oldu. Menzili artan roketlerin hedef sapma oranını ise yüzde 5 seviyelerine indiren Zebdi, bir sonraki faaliyet alanını ise daha önce önemli mesafe katedilen İHA’ların bomba taşıma kabiliyeti kazanması olarak belirledi. Silahlı İHA projesi yanında bir diğer önemli girişim de Muhammed Zaveri’nin hazırladığı denizaltı projesinin yeniden ele alınması ve uygulama safhasına geçilmesi şeklinde gerçekleşti.

Filistin için dönüm noktası addedilen projelere imza atan ve savaşın seyrini değiştiren Cemal Zebdi, füzeleri, İsrail mevzilerini imha ederken 16 Mayıs gecesi işgal güçlerinin Gazze’ye düzenlediği saldırı da şehit oldu. MOSSAD tarafından hazırlanan ve 2012 yılında gerçekleştirilen suikasttan sağ kurtulmayı başaran Zebdi ile birlikte oğlu Usame Zebdi de aynı saldırıda şehit oldu.

3 km menzilli roket

Gazzeli uzman Selmi, roket üretim serüveninin 2001 yılında Kassam ismi verilen silah ile başladığını anlattı. Bu menzilin 2009 yılında 7 kilometreye, 2012 yılında 75 kilometreye ulaştığını kaydeden Selmi, 2014 yılında 120 kilometre uzağa gidebilen füzelere 2021 yılında 250 kilometrelik yenilerinin eklendiğini ve hedef sapma paylarının ise olağanüstü düşürüldüğüne vurgu yaptı. Selmi son savaşa ilişkin olarak ise "İsrail’e karşı güç dengesini sağlamamış olabiliriz ancak İsrail artık bir tehdit dengesinin varlığından haberdar. Elimizden zorla alınan Filistin topraklarında İsrail’i caydıran bir güce doğru ilerleyişimiz sürüyor" ifadelerini kullandı.