SOCAR’ın Petkim Yarımadası’nda yürütmekte olduğu 10 milyar dolar tutarındaki Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik ve Dağıtım entegrasyonuna dayalı yatırımların en önemli ayağı olan SOCAR Türkiye Ege Rafinerisi (STAR) için 23 bankanın katılımıyla 3.29 milyar dolarlık Türkiye reel sektör tarihinin en büyük ve en uzun vadeli proje finansmanı kredisi anlaşması imzalandı. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık da SOCAR Türkiye Ege Rafinerisi'ne (STAR) ilişkin, "Bu rafinerimizin ve projemizin bir önemli özelliği 'stratejik yatırımlar' başlığı altında Türkiye'nin verdiği ilk stratejik yatırım teşvik belgesine sahip olmasıdır. Şu anda Türkiye'nin özel sektör tarihindeki ilk rafineri yatırımı ve aynı zamanda Türkiye'deki en büyük reel sektör yatırımıdır" dedi.

Gerçekleşen proje finansmanı, kredi büyüklüğü ve vadesi açısından Türkiye’nin bugüne kadarki en büyük ve en uzun vadeli kredi anlaşması olurken, 2014 yılında Avrupa, Orta Doğu ve Afrika (EMEA) bölgesindeki en büyük petrol ve gaz proje finansmanı operasyonlarından biri oldu…

Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanı Natig Aliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi ve Sanayi Bakanı Şahin Mustafayev, Azerbaycan Devlet Petrol Fonu Başkanı Şahmar Mövsümov, SOCAR Başkanı Rövnag Abdullayev, Petkim Yönetim Kurulu Başkanı ve SOCAR’ın Uluslararası yatırımlarından sorumlu yöneticisi Vagif Aliyev, Finans operasyonlarından sorumlu SOCAR Başkan Yardımcısı Süleyman Gasimov ve SOCAR Türkiye Başkanı Kenan Yavuz’un katılımı ile gerçekleştirilen imza töreninde paylaşılan bilgiye göre, 5.6 milyar dolara mal olacak rafineriye 3.29 milyar dolar proje finansmanı kredisi sağlanırken, 2.4 milyar dolarlık kısmı ise özkaynakla karşılanacak.

SOCAR Türkiye Başkanı Kenan Yavuz, toplantıda yaptığı konuşmada, ''Hukukunun ve stratejik ortaklığının en önemli projesini hayata geçiriyoruz. Rafinerimiz Türkiye tarihinde özel sektör tarafından yapılan ilk rafineri projesi olma özelliği taşımakta olup, son otuz yıldan bu yana gerçekleştirilen en büyük reel sektör projesidir. 25 Ekim 2011 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımız İlham Aliyev ve Sayın Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından temeli Petkim Yarımadası’nda atılan rafineri projemize bugüne kadar öz kaynaklarımız ile yaklaşık 800 milyon dolar harcama gerçekleştirdik. Saha hazırlama çalışmalarımızın yüzde seksen oranında tamamladık, projenin avans ödemesi olan 180 milyon doları bu hafta başında işi yüklenen firmaya ödedik. SOCAR olarak Türkiye kamuoyuna verdiğimiz sözleri birer birer gerçekleştiriyoruz. Ülkemiz sanayisinin kılcal damarlarına nüfuz edecek, rekabet gücünü artıracak, cari açığı aşağı çekecek, ihracat ve istihdam imkânlarını geliştirecek ve 2023 hedeflerine katkı koyacak bir yatırım portföyünü yönetiyoruz. Bugün itibariyle yürüttüğümüz 20 milyar dolar yatırım portföyü ile ülkemizin en büyük doğrudan yatırımcısıyız. İmzalamakta olduğumuz proje finansman paketi, ABD, Japonya, Kore, İspanya ve İtalya Eximbankları ile dünyanın dört bir yanından 17 ticari ve kalkınma bankası ve bir yerel banka olmak üzere, 23 bankalı bir konsorsiyumdan oluşmaktadır. Projemizin en önemli özelliklerinden biri de yüzde yüz yerlileştirme projesi olmasıdır” dedi.

STAR RAFİNERİSİ TEKNİK BİLGİLER:

Kapasitesi: 10 milyon ton/yıl ham petrol
Hammadde: Ural, “Azeri Light” ve Kerkük gibi çeşitli ham petrolleri işleyebilme esnekliği
Rafinerinin Kurulacağı Yüzey Alanı (Yaklaşık): 2.300.000 m2
Rafineri Ürünleri ve miktarları (yaklaşık olarak):
Petrokimya Hammaddesi olarak:
Nafta: 1.300.000 ton/yıl
Karışık Ksilen: 460.000 ton/yıl
Akaryakıt olarak:
Ultra Düşük Kükürtlü Motorin: 4.950.000 ton/yıl
Jet Yakıtı: 1.695.000 ton/yıl
LPG: 261.000 ton/yıl
Diğer:
Reformat: 525.000 ton/yıl
Petrokok: 698.000 ton/yıl
Kükürt: 158.000ton/yıl

Rafineri Ürün Dağıtım Kanalları:
1. Rafineri iskeleleri (3 adet)
2. Kara dolum
3. Civardaki petrol şirketlerine boru ile dağıtım
Rafineri Ana Yakıtı: Doğal Gaz
Projede kullanılan Çevresel Standartlar: En güncel AB normları
Rafineri Toplam Depolama Kapasitesi: 1.640.000 m3 (yaklaşık)

Bakan Işık'ın açıklamaları

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, SOCAR Türkiye Ege Rafinerisi'ne (STAR) ilişkin, "Bu rafinerimizin ve projemizin bir önemli özelliği 'stratejik yatırımlar' başlığı altında Türkiye'nin verdiği ilk stratejik yatırım teşvik belgesine sahip olmasıdır. Şu anda Türkiye'nin özel sektör tarihindeki ilk rafineri yatırımı ve aynı zamanda Türkiye'deki en büyük reel sektör yatırımıdır" dedi.

Işık, törende yaptığı konuşmada, Türkiye ile Azerbaycan için önemli bir gün olduğunu belirterek, STAR Rafinerisi ile ilgili gerekli finansmanın tamamıyla birlikte projede çok önemli bir aşamanın geride bırakıldığını kaydetti.

Bu imza töreninin sadece Türkiye ile Azerbaycan için değil, bütün Avrupa için önem taşıdığını ifade eden Bakan Işık, şunları söyledi:

"Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ilişkiler her zaman dostluk ve kardeşlik zemininde güçlendi ve ilerledi. Büyük lider Haydar Aliyev'in bilincimize kazınan unutulmaz ifadesiyle; 'İki devlet, bir milletiz'. Son yıllarda Bakü-Tiflis-Ceyhan, TANAP, STAR gibi projeler sayesinde iki ülke arasındaki ilişkilere özellikle enerji alanında stratejik boyut kazandırmış olduk. Bu projeler Avrupa'nın enerji ihtiyacı ve arz güvenliği açısından da çok büyük bir önem taşıyor. Coğrafya bir kaderdir, ancak bu coğrafyanın imkanlarından yararlanma seviyemiz kendi çabalarımız, çalışmalarımız ve projelerimiz belirler. Türkiye'nin coğrafi olarak ne kadar stratejik bir konumda olduğunu ifade etmeye gerek yok. Türkiye bu coğrafyanın kendisine sunduğu fırsatlardan yeterince istifade edemedi. 2002 yılında sadece Anadolu'nun değil, Anadolu'nun etrafında yaşayanların da kaderi değişmeye başladı. Ekonomi, siyaset, demokratikleşme, dış politikada bambaşka bir Türkiye portresi oluşmaya başladı."

Işık, Türkiye'nin tüm dünyada barışı, istikrarı savunan bir ülke haline geldiğini anlatarak, "Türkiye dünyanın güçlü ve sağlam ekonomilerinden birine sahip. Türkiye'de yatırım ortamı her geçen gün iyileşiyor. SOCAR'ın 2008 ile 2018 yılları arasında TANAP ile birlikte imza atacağı yatırımların toplamı 20 milyar doları geçiyor. Eskiden biz yılda ortalama 1 milyar dolar yabancı sermaye çekerken, bugün sadece SOCAR'ın Türkiye'ye yapacağı doğrudan yabancı yatırım 2 milyar dolardır. Bu eski Türkiye ile yeni Türkiye arasındaki farkın çok önemli göstergesidir" diye konuştu.

- "Devlet rafineri sektöründe devam etseydi SOCAR Türkiye'ye bu yatırımı yapar mıydı?"

Her yatırımın önemli olduğunu, ancak petrokimya alanındaki yatırımın kendileri için ayrı bir değer taşıdığını ifade eden Işık, "Kimya sektörümüz en fazla ticaret açığı verdiğimiz sektörlerden biridir. İnanıyoruz ki bu tesislerimiz faaliyete geçtiğinde Türkiye'nin cari açığının azalmasına katkı sağlayacak tesislere kuvuşmuş olacağız" dedi.

Işık, Türkiye'nin çok uzun yıllar gereksiz tartışmalarla zaman kaybettiğini dile getirerek, "Neymiş efendim rafineriler stratejikmiş özelleştirilemezmiş, özelleştirildi ve bugün Türkiye yepyeni rafineriler kazanıyor. 2023'te sadece SOCAR Türkiye'de 10 bin doğrudan istihdam sağlayacak, dolaylı istihdamı hesaplarsanız bu rakam çok daha yukarı çıkıyor. Acaba devlet rafineri sektöründe devam etseydi SOCAR Türkiye'ye bu yatırımı yapar mıydı?" şeklinde konuştu.

Atacakları her adımı sadece ülkenin menfaatleri doğrultusunda attıklarını belirten Işık, petrokimya yatırımlarının devam edileceğine inandıklarını kaydetti.

Bakan Işık, petrokimya alanında yatırımların devam etmesi için önemli teşvikleri art arda uygulamaya koyduklarını ifade ederek, sözlerine şöyle devam etti:

"Bu rafinerimizin ve projemizin bir önemli özelliği de 'stratejik yatırımlar' başlığı altında Türkiye'nin verdiği ilk stratejik yatırım teşvik belgesine sahip olmasıdır. Şu anda Türkiye'nin özel sektör tarihindeki ilk rafineri yatırımı ve aynı zamanda Türkiye'deki en büyük reel sektör yatırımıdır. Bu açıdan bizim üretim ve yatırım anlamında önem verdiğimiz bir projedir. Bu proje Türkiye ile Azerbaycan'ın birlikte iş yapma kabiliyeti açısından önemli bir projedir. İki ülkenin birbirine duyduğu güvenin güzel bir göstergesidir."

Bu projenin bugüne kadar gelmesinde emeği geçen herkese teşekkürlerini ileten Bakan Işık, "Şanlı tarihimizi kutlu geleceğe taşımak için çok önemli adımı birlikte atıyoruz. Hayırlı olsun" dedi.

Türkiye'nin geçen hafta Azerbaycan'la Şahdeniz'deki hisse devri ve TANAP'taki hisselerin artışıyla ilgili anlaşma paketini imzaladığını anımsatan Yıldız, "45 milyar dolarlık proje paketini 2018 yılının sonuna kadar tamamlamak durumundayız ve Türkiye bu proje paketiyle birlikte yüzde 10'luk hisse satın aldı. Bunu 6 ay içerisinde ödeyecek" dedi.

Türkiye'nin Azerbaycan'daki yatırımlara katkı verdiğini, Azerbaycan'ın da Türkiye'deki yatırımlara katkı koyduğunu aktaran Yıldız, geçen yıl Türkiye'nin Şahdeniz'deki gelirinin 265 milyon dolar olduğunu, bunu 2 katına çıkaracaklarını dile getirdi.

Söz konusu projeden 2041 yılına kadar 27,8 milyar dolarlık brüt bir gelir beklediklerini anımsatan Yıldız, "Türkiye, sadece Şahdeniz I'le ilgili söylüyorum, 9 milyar metreküp doğalgazın yüzde 19'luk hissesine ve 55 bin varil/gün petrol kapasitesinin de yine aynı şekilde yaklaşık yüzde 27'sine sahip oldu. 2018'in sonunda Türkiye'de üretilen yerli kömürün kendisi kadar petrol konusunda üretimimizi artırmış olacağız. 2018'in sonunda yine tükettiğimiz doğalgazın yüzde 12'sini sağlamış olacağız. Bu projeler daha da gelişecek ve devam edecek. Çünkü bizler büyüyen, gelişen ve ilerleyen 2 ülkeyiz" diye konuştu.

Türkiye'nin nükleer santraller için Hazine garantisi vermediğini, Hazine garantisi oluşturmaksızın bir projenin tesis edilmesinin, aslında o ülkenin bütün siyasi güvenliği ile alakalı, önemli bir konu olduğunu belirten Yıldız, projeye finansman sağlayan 23 kurum arasında yer alan Garanti Bankası'na da teşekkür etti.

İthalatın önlenmesi ve iç kaynakların artırılmasıyla ilgili projeler geliştirmeye devam edeceklerini aktaran Yıldız, sözlerini, "Türkiye'de son 11 yılda her yıl yaklaşık 1 milyon araç trafiğe giriyor. Petrol ürünleriyle ilgili en son geldiğimiz tüketim noktasında 18 milyon adet aracın kullanıldığı bir ülkeyiz. O yüzden 10 milyon tonluk bir rafinaj kapasitesi Türkiye için son derece önemli..." diye tamamladı.