Erdoğan'ın ziyareti neden önemli, işte yanıtları? Sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı'nın analizi…

Kral Abdullah döneminde Türkiye-Suudi Arabistan ilişkilerinde bir takım gerilemeler söz konusuydu. Özellikle Mısır darbesi ve sonrasındaki gelişmeler noktasında iki ülke arasında görüş ayrılıkları vardı. Kral Selman ile birlikte yeni bir döneme girildi diyebiliyoruz. Bunun da bir çok nedeni var?

KRAL SELMAN'IN TÜRKİYE'YE BAKIŞI NASIL?
Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde aslında çok da sorunlu dönemler yaşanmadı ama dediğimiz gibi bazı konularda görüş ayrılıkları vardı. Kral Selman'la birlikte bu görüş ayrılıklarının da giderilmesi söz konusu en azından asgariye indirilmesi bekleniyor. Bunun da en önemli nedeni, Kral Selman'ın Türkiye ile iyi ilişkilere ciddi önem vermesi.

ERDOĞAN RİYAD'DAYKEN SİSİ DE ORADA MI OLACAK?
Mısır'daki darbe yönetiminin Cumhurbaşkanı Sisi'nin de Pazar günü Riyad'da olması bekleniyor. Geçtiğimiz Perşembe günü Ürdün Kralı Abdullah, Suudi Arabistan'daydı. Kral Abdullah Riyad dönüşü Kahire'ye geçerek Sisi ile görüştü. Sisi de Pazar günü Riyad'da Kral Selman ile görüşecek. Zira Sisi'nin Suudi yönetimiyle arasında bir takım sıkıntılar mevcut.

SUUDİ ARABİSTAN, SİSİ'DEN RAHATSIZ MI?
Mısır'daki 3 Temmuz darbesini Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri destekledi, sadece darbeyi değil darbe sonrası süreci de desteklediler hala da bu destek devam ediyor. Ama Sisi'nin tahta yeni geçen Kral Selman'la arası pek de iyi değil. En azından 22 Ocak'ta vefat eden Kral Abdullah'a oranla daha soğuk. Bunda en son Sisi'nin Körfez ülkeleriyle ilgili ortaya çıkan ses kaydının da payı var. Suudi Arabistan yönetiminin Sisi'ye bakışı eskiye oranla daha mesafeli.

TÜRKİYE-SUUDİ ARABİSTAN ARASINDAKİ MISIR KRİZİ NASIL ÇÖZÜLÜR?
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Mısır'daki darbe yönetimine karşı olan tavrı belli, buna karşın darbeyi destekleyen ama şu an gelinen noktada Sisi'ye karşı biraz olsun mesafeli duran bir Suudi Arabistan yönetimi var. Türkiye'nin Suudi Arabistan'la olan Mısır konulu görüş ayrılığı, Sisi üzerinden çözüme kavuşabilir. Bunun için de Suudi Arabistan'ın Sisi konusunda bir takım geri adımlar atması gerekiyor.

NASIL BİR GERİ ADIM ATILABİLİR?
Bir kere Suudi Arabistan, Mısır'daki politikasından vazgeçmez. Suudi yönetimi sadece Mısır'da değil diğer Arap coğrafyalarında da Müslüman Kardeşler konusunda geri adım atmaz. Ama Sisi konusunda bu adımlar atılabilir. Çünkü darbe yönetimi hali hazırda binden fazla Müslüman Kardeşler üyesini hapiste tutuyor ve çoğu idam cezası aldı.

CEZAEVLERİNDEKİ İHVAN ÜYELERİNİN DURUMU NE OLACAK?
Bu konuda ilginç gelişmeler yaşandı. Sisi Pazar günü Riyad'a gidecek dedik bu ziyaret öncesi Çarşamba günü Kahire'de Ürdün Kralı Abdullah ile yaptığı görüşme öncesi Müslüman Kardeşler Teşkilatının eski yöneticileri ile bir araya geldi. Bu görüşmede hapiste olan ve idam cezası alan İhvan liderleri ve üyelerinin affı konuşuldu.

İHVAN LİDERLERİ AF MI EDİLECEK?
Şu an için Mısır'da İhvan liderlerinin affı konuşuluyor fakat bunun sürecinin en az 2 yıl alabileceği de konuşuluyor. Müslüman Kardeşler şu an siyaset yapamıyor ve lider kadroları hapiste hem de idam cezasına çarptırıldılar. Ama Suudi Arabistan'ın Sisi'ye yapacağı baskıyla böyle bir af söz konusu olabilir. Fakat af, İhvan'ın yeniden siyasete dönmesini kapsamaz yani hem uzun vadeli hem de kısıtlı bir af olabilir.

TÜRKİYE-SUUDİ ARABİSTAN İLİŞKİLERİNDE DİĞER SORUNLAR NEYDİ?
Körfez ülkelerinin, Katar hariç, genelinde özellikle son 3-4 yıldır Türkiye'ye karşı bir duruş hakimdi. Sadece Mısır darbesi de değil enerji politikalarında da bu tür rahatsızlıkları mevcuttu. Mesela Suriye konusunda her iki ülke de Esat'ın karşısındalardı fakat muhaliflerin yanında olmalarına rağmen bu kez Suriye muhalifleri odağında görüş ayrılıkları da yaşandı, bunun da nedeni Suriye muhaliflerinin içerisindeki Müslüman Kardeşler grubuydu.

İRAN BU DENKLEMİN NERESİNDE DURUYOR?
İran konusu aslında Suriye ve Ortadoğu'nun bir çok bölgesi baz alındığında Türkiye ile Suudi Arabistan'ın buluştuğu bir ortak payda. Özellikle Yemen'de Şii Husilerin darbe hareketleri, o bölgede İran'ın elini Suudi Arabistan'a karşı güçlendirdi. Gerçi Suudi Arabistan Yemen konusunda bir seçim yapmak zorunda kaldı ve Müslüman Kardeşler ekolü olan Yemen'deki Islahat Partisi'ni desteklememek adına Şii darbesine ses çıkarmamış oldular.