Kolluk görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlar ve  disiplin cezası gerektiren eylem ve davranışlarıyla ilgili Kolluk Gözetim Komisyonu kurulmasına ilişkin tasarı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek  yasalaştı. 

Kolluk Gözetim Komisyonu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik  Yapılması Hakkında Kanun'a göre, kolluk şikayet sisteminin daha etkili, hızlı  işlemesini sağlamak, saydamlığını, güvenirliğini geliştirmek üzere, kolluk  görevlilerinin işledikleri iddia edilen suçlardan veya disiplin cezasını  gerektiren eylem, tutum, davranışlardan dolayı idari mercilerce yapılan ya da  yapılması gereken iş, işlemlerin merkezi bir sistemde kayıt altına alınması,  izlenmesi amacıyla "Kolluk Gözetim Komisyonu" kurulacak.

Kanun, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil  Güvenlik Komutanlığı teşkilatında görevli kolluk personelini kapsıyor. Jandarma  Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında  görevli kolluk personelinin  askeri görevlerinden doğan suçları, kapsam dışında kalacak.

Kolluk Gözetim Komisyonu, İçişleri Bakanlığı bünyesinde sürekli kurul  olarak görev yapacak.

Komisyon 7 kişiden oluşacak. Komisyonda, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı  başkanlığında,Başbakanlık Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkanı,  İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanı, Bakanlık 1. Hukuk Müşaviri,  Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürü, üniversitelerin ceza ve ceza usul  hukuku anabilim dallarında görevli öğretim üyeleri arasından İçişleri Bakanının  teklif edeceği 3 aday ile baro başkanı seçilme yeterliliğine sahip serbest  avukatlar arasından Adalet Bakanının teklif edeceği 3 aday arasından Bakanlar  Kurulunca seçilecek birer üye yer alacak.

Öğretim üyeleri ile serbest avukatlar arasından seçilecek üyelerin,  seçilmelerinden önceki son 5 yıl içinde herhangi bir siyasi partiyle üyelik veya  başka türde görev ilişkisinin bulunmaması gerekecek.

Öğretim üyeleri ve serbest avukatlar arasından seçilecek üyelerin  görev süresi 4 yıl olacak.

Komisyon, kendisine verilen görev ve yetkileri, kendi sorumluluğu  altında bağımsız olarak yerine getirecek. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi,  komisyonun kararlarını etkilemek amacıyla emir, talimat veremeyecek, tavsiye,  telkinde bulunamayacak.

Komisyonun görev ve yetkileri

Komisyon, kolluk şikayet sisteminin işleyişine dair ilkeleri tespit  ederek, bunlarla ilgili bakanlığa önerilerde bulunacak, bu konudaki uygulamaları  izleyecek, sistemin işleyişinde kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu  sağlayacak.

Komisyon, kolluk görevlilerinin işledikleri iddia adilen suçlardan  veya disiplin cezası gerektiren eylem, tutum veya davranışlarından dolayı  gerektiğinde yetkili merciler tarafından haklarında disiplin soruşturması  yapılmasını isteyecek.

Kolluk şikayet sisteminin işleyişiyle ilgili konularda teftiş ve  denetim yapılması için bakanlığa önerilerde bulunacak olan komisyon, düzenlenen  raporları değerlendirecek, eksiklikler konusunda alınması gereken idari  tedbirleri belirleyerek bakanlığa önerecek, bu raporlardan uygun gördüklerini  kamuoyuna açıklayacak.

Merkezi kayıt sisteminin işlemesi, geliştirilmesi, veri tabanı  oluşturulmak, görev alanına giren konularda tespit, görüş ve öneriler içeren  yıllık raporlar hazırlamak ve bunları TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu ve  Başbakanlığa göndermek, kolluk şikayet sistemine kamuoyunun duyduğu güveni ölçmek  amacıyla en az 2 yılda bir kamuoyu araştırması yapmak da komisyonun görev  alanları içinde olacak.

Komisyon, kolluk görevlilerinin disiplin cezasını gerektiren eylem,  tutum, davranışlarıyla ilgili ihbar ve şikayetlerin kendisine ulaştığı veya resen  öğrendiği tarihten 30 gün içinde Kurul Başkanlığından disiplin soruşturması  açılmasını isteyebilecek.

Komisyon, en az ayda bir defa toplanacak

Komisyon, en az ayda bir defa olmak üzere, gerekli hallerde, en az 5  üyenin hazır bulunmasıyla toplanacak. Kararlar ise en az 4 üyenin aynı yöndeki  oyuyla alınacak. Kararlarda çekimser oy kullanılamayacak.

İhtiyaç duyulması halinde gündemdeki konulara ilişkin görüşlerinden  yararlanılmak üzere, kamu görevlileri, özel kuruluşların temsilcileri veya  uzmanlar, başkan tarafından komisyon toplantılarına davet edilecek. Ancak  komisyon kararları, toplantıya dışarıdan katılanların yanında alınamayacak.

Başkan ve üyeler, kendileri, eşleri, evlatlıkları ve üçüncü dereceye  dahil kan ve ikinci derece dahil kayın hısımlarıyla ilgili veya kişisel menfaat  ilişkisi içinde oldukları konularda müzakere ve oylamaya katılamayacak, aksi  kararlaştırılmadıkça komisyon toplantılarındaki müzakereler gizli olacak.

Komisyon, gerekli gördüğü durumlarda kararlarını kamuoyuna  duyurabilecek. Komisyonun faaliyet giderleri ve ihtiyaçları için her yıl İçişleri  Bakanlığı bütçesine gereken ödenek konulacak.

Başkan, üyeler ve personel, görevleri sırasında edindikleri gizli  bilgileri, kişisel verileri, ticari sırları ve bunlara ilişkin belgeleri, yetkili  kılınan mercilerden başkasına açıklayamayacak, kendilerinin veya üçüncü kişilerin  yararına kullanamayacak. Bu yükümlülükleri, görevden ayrılmalarından sonra da  devam edecek.

Komisyonun sekreterya hizmetleri, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığınca  yerine getirilecek. Kurul bünyesinde şube müdürlükleri oluşturulacak. Bu  hizmetlerin sevk ve idaresinde Kurul Başkanı'na yardımcı olmak üzere en az 5  yıllık mesleki kıdeme sahip bir mülkiye başmüfettişi Kurul Başkanı'nın önerisi ve  Başkan'ın teklifi üzerine Bakan onayıyla görevlendirilecek.

Merkezi kayıt sistemi kurulacak

Komisyon ile bağlı kuruluşlar, valilikler ve kaymakamlıklar arasında,  kolluk görevlileri hakkında idari mercilerce yürütülen ceza ve disiplin  işlemleriyle ilgili olarak bilgilerin kaydedilmesi ve yapılan uygulamaların  izlenmesi amacıyla, Bakanlıkça merkezi kayıt sistemi kurulacak.

Kolluk görevlileri hakkında komisyona veya diğer idari mercilere  yapılan her türlü ihbar ve şikayet, merkezi kayıt sisteminden bir numara  verilerek kayıt altına alınacak ve bu numara ihbar veya şikayette bulunan  kişilere tebliğ edilecek. İdari mercilerce resen tespit edilen ve işlem  yapılmasını gerektiren fiil ve haller için de merkezi kayıt sisteminden numara  verilecek.

İhbar ve şikayetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ilgili olduğu  kişi veya olayların belirtilmesi, iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayanması,  dilekçe sahibinin adı, soyadı, imzası, iş veya yerleşim yeri adresi ve Türkiye  Cumhuriyeti kimlik numarasının doğru bildirilmesi zorunlu olacak. İddiaların  sıhhatinin şüpheye yer vermeyecek belgelerle ortaya konulması halinde adı,  soyadı, imzası, adresi, kimlik numarasının doğruluğu şartı aranmayacak. İşleme  konulmayan ihbar ve şikayetlerle ilgili bilgiler de merkezi kayıt sistemine  işlenecek. İhbar ve şikayette bulunanların kimlik bilgileri gizli tutulacak.

Merkezi kayıt sistemine işlenen veriler, kişisel veri sayılacak.

Ön inceleme ve soruşturma

Kolluk görevlilerince işlendiği iddia edilen veya doğrudan öğrenilen;  öldürme, kasten yaralama, işkence, zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın  aşılması ve suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçları ve örgüt faaliyeti  çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili ön incelemelerin veya disiplin  soruşturmaları, mülkiye müfettişlerince yapılacak. Olayın niteliğinin  gerektirdiği hallerde ön inceleme ve disiplin soruşturmasını yürüten mülkiye  müfettişleriyle birlikte görev yapmak üzere bağlı kuruluşların müfettişleri de  görevlendirilebilecek. Bu suçlarla ilgili ön inceleme ve disiplin  soruşturmalarının valiliklerce veya kaymakamlıklarca yapılması halinde, bu  işlemler imkanlar ölçüsünde mülki idare amirliği hizmetleri sınıfında bulunan  görevlilerce yürütülecek.

Ön inceleme ve disiplin soruşturmasını icra etmek üzere mülkiye  müfettişi görevlendirilmesi durumunda, diğer idari mercilerle başlatılmış olan ön  inceleme ve disiplin soruşturmaları mülkiye müfettişine devredilecek.

Kanunla, cumhuriyet savcılarının doğrudan soruşturma yapabilmelerine  ilişkin özel hükümler saklı tutuluyor.

Kurul Başkanlığınca, verilen görevleri yürütmek üzere yeteri kadar  mülkiye müfettişi tahsis edilecek. Müfettişlere, görevlerinin haricinde başka  görev verilmeyecek ve görev alanlarıyla ilgili düzenli hizmet içi eğitime tabi  tutulacak.

Kolluk görevlileri hakkında öldürme, kasten yaralama, işkence, zor  kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması ve suç işlemek amacıyla örgüt kurma  suçları ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili iddialara  ilişkin soruşturmaları cumhuriyet savcıları bizzat ve öncelikle yapacak. Bu  suçlardan dolayı kolluk görevlileri hakkında açılan davalar, acele işlerden  sayılacak. Bu tür davaların kanun yolu incelemesi de öncelikli olarak yapılacak.

Kanun, İçişleri Bakanlığına çeşitli unvan ve derecelerde 35 kadro  ihdas edilmesini de öngörüyor.