Döviz piyasasındaki son dalgalanmanın ardından, döviz manipülasyonu yapan üç bankaya işlem yasağı getirilirken, finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler hakkındaki cezalar da 11 başlık altında belirlendi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türk bankalarına döviz işlemi kaynaklı TL yükümlülüğünü vadesinde yerine getirmeyen BNP Paribas SA, Citibank NA, UBS AG’ye işlem yasağı getirdi.

Yurtdışında kurulu

BDDK açıklamasında, yurtdışında kurulu BNP Paribas SA, Citibank NA, UBS AG’nin Türkiye bankalarına karşı TL yükümlülüklerini vadesinde yerine getirmediğinin tespit edildiği belirtilerek, tasarruf sahiplerinin haklarını ve bankaların düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye sokabilecek işlemlerin engellenmesi ve kredi sisteminin etkin çalışması için önlem alındığı kaydedildi.

İdari para cezası

Resmi Gazete’de ise, “Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı İşlemler Hakkında Yönetmelik” yayımlandı.

Yönetmeliğin dayandığı kanuna göre, finansal piyasalarda yapay arz, talep veya döviz kuru dahil fiyat oluşumunu sağlamak amaçlı işlem ve uygulamaların yapılması, internet ortamı dahil farklı araçlarla gerçeğe aykırı veya yanıltıcı bilgilerin yayılması, tasarruf sahiplerinin gerçeğe aykırı veya yanıltıcı şekilde yönlendirilmesi ya da bu amaçları sağlamaya yönelik benzer işlem ve uygulamaların yapılması, finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlemler olarak kabul ediliyor.

Buna göre belirtilen işlemleri gerçekleştirenlere, menfaat sağlanması halinde sağlanan menfaatin iki katından az olmamak üzere, bir önceki yıl sonu finansal tablolarında yer alan faiz, kâr payı gelirleri, alınan ücret ve komisyonlar ile bankacılık hizmet gelirleri toplamının yüzde 5’ine kadar, idari para cezası uygulanacak.

Karşılıksız döviz talebi

Düzenlemeyle manipülasyondan sorumlu tutulan bazı finansal kuruluşları hedefleniyor. Tespitlere göre, Türk bankalarından döviz alan bazı yabancı bankaların, yükümlü oldukları TL’yi ödemedikleri, karşılıksız döviz talebi oluşturup manipülasyon yaptıkları belirtiliyor.

Üç bankaya getirilen yasaklamanın da bu kapsamda olduğu belirtiliyor. Manipülasyon ile ilgili tedbirlerin haber amaçlı internet paylaşımı ya da döviz borcu gibi nedenlerle piyasadan döviz temini gibi işlemlerle ilgisinin olmadığı, Londra merkezli bazı finansal kuruluşların kur manipülasyonuna karşı önlem alındığı dile getiriliyor.

İşte bu 11 maddeye ceza var

Yönetmeliğe göre şu 11 başlıktaki işlemler manipülasyon sayılacak:

Bir finansal aracın arz - talep ya da fiyatına ilişkin yanlış izlenim uyandıran, fiyatının anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan işlemlere dahil olmak, aracılık etmek vb. eylemler.

Arz talep dengesinin normal şartlarda gerçekleşmediği dönemlerde, finansal piyasaların dalgalanmasından ya da sığlığından faydalanmak suretiyle, finansal piyasaların düzensizliğini artıracak ya da istikrarını olumsuz etkileyecek şekilde, döviz kuru vb. işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, benzeri faaliyetlerde bulunmak.

Bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlerine ilişkin veya bankalarca yurt dışına TL likidite sağlanmasına ilişkin kurulca alınan karar ve sınırlamaların, dolaylı yöntemler kullanılarak aşılmasına aracılık etmek.

Kurgu yoluyla...

Aldatıcı bir mekanizma veya kurgu yoluyla döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatını etkileyen veya etkileyebilecek işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir vermek.

Bir finansal aracın fiyatını anormal veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayacak söylentileri internet vb. araçlarla yaymak.

Öncesinde pozisyon alınmış bir finansal araç hakkında, internet veya diğer kitle iletişim araçları yoluyla görüş bildirerek söz konusu aracın fiyatı üzerinde etkide bulunmaya çalışmak.

Söylenti yayarsa...

Bir referans değer hakkında yanlış veya yanıltıcı bilgiler iletmek, manipüle edici davranışta bulunmak.

Arz veya talebin üzerindeki hakim rolü kullanarak alım satım fiyatlarını sabitlemek vb eyemde bulunmak.

Piyasaların açılış ve kapanış fiyatlarını etkileyecek şekilde alım-satım işlemleri gerçekleştirerek yatırımcıların yanlış yönlendirilmesini sağlamak.

Tasarruf sahiplerini gerçeğe aykırı şekilde yönlendirmek.

Finansal sisteme güveni zedeleyecek söylentiler yaymak.