AK Parti, yeni anayasanın yargı bölümüne ilişkin önerilerini Meclis'e sundu. Taslağa göre, verdiği kararlarla yasama ve yürütmeyi yok sayan Yargıtay ve Danıştay kaldırılacak. Görev tanımı yeniden yapılan Anayasa Mahkemesi ise kan
AK Parti, yeni anayasa yazımına ilişkin yargı bölümüyle ilgili önerilerini, TBMM Başkanlığı'na sundu. AK Parti, verdiği kararlarla zaman zaman eleştirilerin hedefi olan Danıştay ve Yargıtay'ın kaldırılarak onun yerine Temyiz Mahkemesi kurulmasını öneriyor. Disiplin mahkemeleri dışında kanunla askeri mahkemeler kurulamayacak.
AK Parti'nin yeni anayasada olmasını istediği 'yargı' önerilerine göre, hakimler, görevlerinde bağımsız ve tarafsız olacak; anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verecek. Hiçbir organ, makam, merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremeyecek; genelge gönderemeyecek; tavsiye ve telkinde bulunamayacak. Bütün devlet organları mahkeme kararlarına uymak zorunda olacak. Bu organlar, mahkeme kararlarını değiştiremeyecek ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyecek. Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenecek. Disiplin mahkemeleri dışında kanunla askeri mahkemeler kurulamayacak.
HSYK'DA ÜÇ DAİRE
HSYK, Hakimler ve Savcılar Kurulu olarak 22 üyeden oluşacak. Kurul, Hakimler Dairesi, Savcılar Dairesi ve Disiplin Dairesi olmak üzere 3 daire halinde çalışacak. Kurulun Başkanı Adalet Bakanı olacak. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabii üyesi olup Savcılar Dairesi'nin Başkanı olacak. Kurul kendi üyeleri arasından Hakimler Dairesi ile Disiplin Dairesi başkanlarını seçecek. Kurulun 7 üyesi Meclis, 7 üyesi meslekte 15 yıl çalışmış hakim ve savcıları arasından Başkan tarafından seçilecek. 6 üyesi üçü hakim ve üçü savcı olmak üzere meslekte 15 yıl çalışmış hakim ve savcılar arasından alt derece mahkemesi hakim ve savcılarınca seçilecek. Kurul üyelerinin görev süresi 4 yıl olacak ve yeniden seçilemeyecek.
AYM'de başkan 4 yıl için seçilecek
Anayasa Mahkemesi 17 üyeden oluşacak. TBMM, 9 üyeyi üyeyi gizli oyla seçecek. Başkan 8 üyeyi anayasa hukuku, kamu hukuku veya siyaset bilimi alanında çalışan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, meslekte en az 15 yıl görev yapmış hakimler ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış AYM arasından seçecek. AYM başkanı ve başkanvekilleri üyeler tarafından kendi aralarından 4 yıl için seçilir. Başkan ve başkanvekilleri bu görevlere bir defadan fazla seçilemeyecek. AYM üyeleri bir defaya mahsus ve 9 yıl için seçilecek. 65 yaşını dolduran üyeler emekliye ayrılacak.
Son inceleme mercii
Danıştay, Yargıtay ve askeri yargıyı bünyesinde toplayacak olan Temyiz Mahkemesi, alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme mercii olacak. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakacak. Temyiz Mahkemesi üyelerinin dörtte üçü Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından, dörtte biri Başkan tarafından, mesleğinde fiilen 15 yıl çalışmış olan hakim ve savcılar, öğretim üyeleri ile avukatlar arasından, kanunda öngörülen yöntemlerle ölçülen liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak 9 yıl için belirlenecek. Temyiz Mahkemesi başkanı ve başkanvekilleri, üyeler tarafından kendi aralarından 4 yıl için seçilecek. Temyiz Mahkemesi'nin kuruluşu, işleyişi, daire başkanları ve üyeleri ile Temyiz Mahkemesi Başsavcısı'nın nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenecek.
Kararları kesin olacak
AYM'nin kararları kesin olacak. Bu kararlar, gerekçesi yazılmadan hiçbir surette açıklanamayacak ve kamuoyuna bilgi verilemeyecek, verdiği kararlarla, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemeyecek; yorumlu ret kararı veremeyecek. Anayasa Mahkemesi hiçbir şekilde yürürlüğü durdurma kararı veremeyecek.
Şeklen denetleyecek
AYM kanunların, Başkanlık kararnamelerinin ve TBMM İçtüzüğü'nün şekil ve esas bakımından Anayasaya uygunluğunu denetleyecek. Anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından denetlenemeyecek. AYM'ye bireysel başvuru yapılabilecek. AYM Başkanı, TBMM Başkanını ve bakanları görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yargılayacak. Bu yargılamalarda, savcılık görevini Temyiz Mahkemesi Başsavcısı yapacak. Şekil sakatlığı nedeniyle Anayasa'ya aykırılık itiraz yoluyla ileri sürülemeyecek.
Sayıştay'da değişiklik yok
Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarelerinin, sosyal güvenlik kurumlarının, mahalli idarelerin, kanunlarla anonim ortaklık şeklinde kurulmuş olanlar da dahil olmak üzere diğer kamu idarelerinin ve siyasî partilerin gelir ve giderleri ile mallarını, TBMM adına denetleyecek. Sayıştay, kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevli olacak.